میثاق (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
میثاق (به کسر میم) از
واژگان قرآن کریم به معنی پیمان
اکید است.
مشتقات
میثاق که در
آیات قرآن آمده عبارتند از:
مِیثاقَهُ (به کسر میم) به معنای پیمان اکید خدا،
المیثاقَ (به کسر میم) به معنای پیمان،
میثاقَ (به کسر میم) به معنای پیمان مؤکّد،
میثاقِهِ (به کسر میم) به معنای پیمان خدا را است.
میثاق به معنی پیمان
اکید است.
به مواردی از
میثاق که در قرآن به کار رفته است، اشاره می‌شود:
(وَ اذْکُرُوا نِعْمَةَ اللَّهِ عَلَیْکُمْ وَ مِیثاقَهُ الَّذِی واثَقَکُمْ بِهِ) «یاد کنید پیمان
اکید خدا را که از شما پیمان گرفته است.»
(الَّذینَ یوفونَ بِعَهدِ اللَّهِ وَلا یَنقُضونَ المیثاقَ) (آن‌ها که به عهد الهی وفا می‌کنند، و
پیمان را نمی‌شکنند.)
(وَاِذ اَخَذَ اللَّهُ میثاقَ الَّذینَ اوتُوا الکِتابَ) (و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که خدا، از کسانی که
کتاب آسمانی به آن‌ها داده شده، پیمان گرفت.)
(وَاِذ اَخَذَ اللَّهُ میثاقَ النَّبِیّینَ) (و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که
خداوند، از
پیامبران (و پیروان آن‌ها)، پیمان مؤکّد گرفت.)
(لَقَد اَخَذنا میثاقَ بَنی اِسرائیلَ) (ما از
بنی اسرائیل پیمان گرفتیم.)
(الَّذینَ یَنقُضونَ عَهدَ اللَّهِ مِن بَعدِ میثاقِهِ) (فاسقان کسانی هستند که پیمان خدا را، پس از محکم ساختن آن، می‌شکنند.)
(وَ اِذْ اَخَذْنا مِیثاقَ بَنِی اِسْرائِیلَ لا تَعْبُدُونَ اِلَّا اللَّهَ) (زمانی را که از بنی‌اسرائیل پیمان گرفتیم که جز خداوند یگانه را پرستش نکنید.)
راغب می‌گوید: میثاق پیمانی است که با سوگند و عهد
تاکید شده باشد.
می‌شود گفت: میثاق مصدر نیز به کار می‌رود به معنی محکم کردن چنان‌که در
جوامع الجامع و
کشاف در ذیل آیه
(الَّذِینَ یَنْقُضُونَ عَهْدَ اللَّهِ مِنْ بَعْدِ مِیثاقِهِ) (همان کسانی که پیمان خدا را، پس از محکم ساختن آن، می‌شکنند؛)
گفته است.
ضمیر
(مِیثاقِهِ) اگر به
(عَهْدَ) برگردد معنی این است که پیمان خدا را بعد از استوار کردن آن می‌شکنند و اگر راجع به
(اللَّهِ) باشد منظور محکم کردن خدا است. به نظر نگارنده ضمیر راجع به
(اللَّهِ) و مفعول میثاق که
(عَهْدَ) باشد محذوف است یعنی عهد خدا را نقض می‌کنند پس از آن‌که خدا آن را به وسیله ارسال رسل محکم و استوار کرده است.
•
قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «میثاق»، ج۷، ص۱۸۱.
