• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مُوسیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مُوسیٰ (به ضم میم و سکون واو) از واژگان نهج‌البلاغه، نام یکی از پیامبران اولواالعزم و از الفاظ عبری است.
این لفظ در «نهج‌البلاغه» چهار بار استفاده شده است.



مُوسیٰ (علیه‌السلام) لفظ عبری است به معنی از آب گرفته شده، ظاهرا از آن جهت است که ماموران فرعون او را در بچگی از آب گرفتند.


برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می باشد:

۲.۱ - موسَى - خطبه ۴ (درباره خوف موسی)

درباره آيه (فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ خيفَةً مُوسى) فرموده:
«لَمْ يوجِسْ موسَى خيفَةً عَلَى نَفْسِهِ، أَشْفَقَ مِنْ غَلَبَةِ الجُهّالِ وَ دُوَلِ الضَّلالِ.»
«موسى با ديدن سحر ساحران بر خودش نترسيد، بلكه از غالب شدن جاهلان و از فريفتن آن‌ها ترسيد كه مردم نادان آن‌ها را حق بدانند.»

۲.۲ - موسى - خطبه ۱۸۲ (درباره خداوند)

امام علی (علیه السلام) در خطبه ۱۸۲ درباره خدا می‌فرمایند:
«الَّذي كَلَّمَ موسى تَكْليماً، وَأَرَاهُ مِنْ آيَاتِهِ عَظيماً.»
«همان كسى كه با موسى سخن گفت و آيات عظيمش را به او نشان داد، امّا بدون اعضا و ابزار و زبان و كام.»

۲.۳ - بِموسى - خطبه ۱۶۰ (تارک دنیا)

راجع به مردان زاهد و تارک دنیا فرموده:
«وَ إِنْ شِئْتَ ثَنَّيْتُ بِموسى كَليمِ اللهِ (صلى‌الله‌عليه‌وآله) إذْ يَقولُ: (رَبِّ إِنّي لِما أَنْزَلْتَ إِلَىَّ مِنْ خَيْر فَقيرٌ)، وَ اللهِ، ما سَأَلَهُ إِلاّ خُبْزاً يَأْكُلُهُ.»
«اگر بخواهى، نفر دوّم موسى كليم (عليه‌السلام) را معرّفى مى‌كنم، آن‌جا كه مى‌گويد: «پروردگارا! هر چه به من از نيكى عطا كنى نيازمندم». به خدا سوگند (آن روز) موسى غير از قرص نانى كه بخورد از خدا نخواست.»

۲.۴ - موسَى - خطبه ۱۹۲ (مبازه موسی و هارون)

در خطبه ۱۹۲ فرموده اند:
«وَ لَقَدْ دَخَلَ موسَى بْنُ عِمْرانَ وَ مَعَهُ أَخوهُ هارونُ (عليهما السلام) عَلَى فِرْعَوْنَ، وَ عَلَيْهِما مَدارِعُ الصّوفِ، وَ بِأَيْديهِما الْعِصيُّ، فَشَرَطا لَهُ ـ إِنْ أَسْلَمَ ـ بَقاءَ مُلْكِهِ، وَ دَوامَ عِزِّهِ.»
«موسى با برادرش هارون در حالى كه لباس پشم به تن و عصا به دست داشتند بر فرعون وارد شده و شرط كردند، در صورت اسلام آوردن حكومتش در دست او باقى ماند.»


کلمه موسی در «نهج‌البلاغه» چهار بار استفاده شده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۰۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۸۷۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۷۷۰.    
۴. طه/سوره۲۰، آیه ۶۷.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۵۰.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۴۹.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۹، خطبه ۴.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۶.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۴۲۹.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۲.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۱.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۴۰۸.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۲۷.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۲، خطبه ۱۸۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۰.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۵۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۶۱.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۹۰.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۳۴۶.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۳.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۲۶، خطبه ۱۶۰.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۴۷.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۱.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۹.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۲۳۵.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۶۸.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۱.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۴۵۸.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۶۸.    
۳۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۹۱، خطبه ۱۹۲.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۳.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۷.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶۸.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۱۱.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۲۸.    
۴۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۵۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «موسی»، ج۲، ص۱۰۰۰.    






جعبه ابزار