مُعاجِزِین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُعاجِزِين:(آياتِنَا مُعاجِزينَ) «مُعاجِزِين» از مادّه «
عجز» در اين‌جا به معناى كسى است كه مى‌خواهد بر نيروى بى‌پايان الهى پيروز گردد.
بعضى از
مفسران چنين تصور كرده‌اند: اين احتمال درباره هيچ كس نمى‌رود كه بخواهد خدا را
عاجز كند
و بر اراده او چيره شود،
و به همين دليل
«مُعاجِزِين» را نسبت به
پیامبر يا
مؤمنان دانسته‌اند. در حالى كه، اين تعبير در آيات ديگر
قرآن در مورد
خدا به كار رفته (سوره «جن»، آيه ۱۲- «توبه»، آيات ۲
و ۳)
و منظور از آن اين است كه: عمل كسى در چنين چهره‌اى خودنمايى كند.
و در
سوره سبأ به كسانى اطلاق مى‌شود كه بخواهند از دست كسى بگريزند، به طورى كه او نتواند بر آنها سلطه يابد، بديهى است، اين توصيف براى
مجرمان، به خاطر پندارى است كه آنها عملًا نشان مى‌دادند، كار آنها به كسانى شباهت داشت كه تصور مى‌كردند، مى‌توانند، هر جنايتى خواستند انجام دهند
و سپس از حوزه قدرت
خداوند فرار نمايند.
ترجمه
و تفاسیر آیات مرتبط با
مُعاجِزِين:
(وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ) (
و آنها كه در محوِ
آیات ما تلاش كردند،
و چنين مى‌پنداشتند كه مى‌توانند از عذاب ما بگريزند، اصحاب دوزخند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه سعى به معناى تند رفتن،
و در اين‌جا كنايه از جد
و جهد عليه آيات الهى
و تلاش براى ابطال
و خاموش كردن نور آنها است،
و تعبير به تكلم با غير (آيات ما) در حقيقت بازگشت به سياق سابق است بعد از آن كه التفات در آيه قبلى در امليت لها- مهلتش دادم كار خود را كرد،
و در جمله مورد بحث به سياق قبل مراجعه نمود كه سياق تكلم با غير بود.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(وَ الَّذِينَ سَعَوْا فِي آيَاتِنَا مُعَاجِزِينَ أُوْلَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ مِّن رِّجْزٍ أَلِيمٌ) (
و كسانى كه سعى در تكذيب آيات ما داشتند
و گمان كردند مى‌توانند از حوزه قدرت ما بگريزند،
و به اراده حتمى ما غالب شوند عذابى شديد
و دردناک خواهند داشت.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه سعى به معناى دويدن، يا دوندگى است،
و كلمه
معاجز مبالغه در
اعجاز است،
و بعضى گفته‌اند به معناى مسابقه است،
و اساس اين كلام بر استعاره به كنايه است گويا آيات خدا را مسافتى فرض كرده، كه افراد نامبرده در آن مسافت، سعى
و دوندگى مى‌كنند، تا بلكه بتوانند
خدا را به ستوه بياورند،
و بر او غلبه كنند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مُعاجِزِین»، ص۵۳۵.
