مُستقبِل (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُّسْتَقْبِل: (فَلَمّا رَأَوْهُ عارِضًا مُّسْتَقْبِلَ أَوْديَتِهِمْ) به معنی
«استقبال‌کننده و پیشواز رونده» است.
به موردی از کاربرد
مُستقبِل در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَلَمّا رَأَوْهُ عارِضًا مُّسْتَقْبِلَ أَوْديَتِهِمْ قالُوا هَذا عارِضٌ مُّمْطِرُنا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُم بِهِ رِيحٌ فیها عَذابٌ أَليمٌ) (هنگامى كه آن
عذاب را به صورت ابر گسترده‌اى ديدند كه به سوى درّه‌ها و آبگيرهاى آنان در حركت است خوشحال شدند گفتند: «اين ابرى است كه بر ما مى‌بارد!» به آنها گفته شد: اين همان چيزى است كه براى آمدنش شتاب مى‌كرديد، تند بادى است وحشتناك كه عذاب دردناكى در آن است!)
شیخ طبرسی در
مجمع البیان می‌فرماید:
مى‌گويند: قوم عاد مدّتها باران بر آنان نمى‌باريد،
خداوند ابرى سياه به سوى آنان رهسپار كرد كه از
صحرايى به نام (
مغیث) (يعنى باران دهنده) به سوى آنان آمد، همين كه قوم عاد اين ابر را مشاهده نمودند كه در پهنه آسمان ظاهر شده، و به سوى دشت‌هاى آنان سرازير مى‌شود، به يكديگر مژده و
بشارت مى‌دادند.
در آیه‌ی مورد بحث، اشاره به ابری است که در آسمان قوم سرکش عاد ظاهر شد و به وادی آنها روی آورد و مقدمات عذاب وحشتناکی را فراهم کرد، چرا که نصایح پیامبرشان
هود (علیه‌السّلام) در آن سنگدلان تاثیر نگذاشت و حکم الهی ایجاب کرد که «عذاب استیصال» یعنی همان عذاب ریشه‌کن‌کننده را بر آنها بفرستد و
آیه چنین می‌گوید: «هنگامی که این ابر را مشاهده کردند که به سوی دره‌ها و آبگیرهای آنها رو می‌آورد
(مُسْتَقْبِلَ اَوْدِیَتِهِمْ) گفتند این ابری است باران‌زا...»
مفسران گفته‌اند، مدّتی باران برای
قوم عاد نازل نشد، هوا گرم و خشک و خفه‌کننده شده بود، هنگامی که چشم قوم عاد به ابرهای تیره و تار و گسترده‌ای که از افق‌های دور دست به سوی آسمان آنها در حرکت بود، افتاد بسیار مسرور شدند و به استقبال آن شتافتند و در کنار دره‌ها و سیل‌گیرها آمدند تا منظرۀ نزول باران پربرکت را ببینند ولی به زودی به آنها گفته شد این ابر باران‌زا نیست، این همان عذاب وحشتناکی است که برای آمدنش شتاب می‌کردید، این تندباد شدیدی است که در آن عذاب دردناکی نهفته است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مُستقبِل»، ج۳، ص۵۴۵.
