مَکْث (مفردات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَکْث (به فتح میم و سکون کاف) از
واژگان قرآن کریم به معنای توقف کردن و اقامت کردن است و
مُکْث (به ضم میم و سکون کاف) به معنای تدريج، انتظار و تأنّى است.
مَكْث به معنای ماندن، توقف و اقامت است.
راغب ثبات مع الانتظار گفته است.
(فَمَكَثَ غَيْرَ بَعِيدٍ فَقالَ أَحَطْتُ بِما لَمْ تُحِطْ بِهِ) «
هدهد كمى درنگ كرد پس آمد و گفت: دانستم آنچه را كه ندانسته‌اى.»
(فَقالَ لِأَهْلِهِ امْكُثُوا إِنِّي آنَسْتُ ناراً) «به اهلش گفت درنگ كنيد من
آتشی ديدم.»
معنى انتظار در «
امْكُثُوا» كاملا روشن است.
(وَ أَمَّا ما يَنْفَعُ النَّاسَ فَيَمْكُثُ فِي الْأَرْضِ) «امّا آنچه به مردم مفيد است در
زمین مى‌ماند.»
اين ظاهرا از آن جهت است كه مردم در حفظ و نگهدارى چيز مفيد می‌كوشند. به نظر می‌آيد منظور آن است كه اشياء مفيد و
حق قابل
بقا است همين طور است دين
حقّ و غيره.
(أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً • ماكِثِينَ فِيهِ أَبَداً) (كه پاداش نيكويى براى آنها است؛ همان بهشت برين كه جاودانه در آن خواهند ماند.)
ضمير «
فِيهِ» به اجر راجع است يعنى در آن مزد و
بهشت ماندگاراند.
(وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلى مُكْثٍ وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِيلًا) مُكْث (بر وزن قفل) به معنى تدريج، انتظار و تأنّى است. یعنی «قرآن را به تدريج نازل كرديم تا آن را بر مردم به تدريج و تأنّى بخوانى و بر حسب احتياج و مقتضى آن را نازل كرديم.»
•
قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «مکث»، ج۶، ص۲۶۴.
