مَقالِید (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَقالِيد:(لَهُ مَقاليدُ السَّمَاواتِ) «مَقالِيد» از مادّه «
قَلْد»
به گفته غالب ارباب لغت، جمع
«مقليد» است (هر چند «
زمخشری» در «
کشّاف» مى‌گويد: اين كلمه مفردى از جنس خود ندارد) و
«مقليد» و
«اقليد» هر دو به معناى «كليد» است، و به گفته «
لسان العرب» و بعضى ديگر، اصل آن از «كليد» فارسى گرفته شده، و در عربى نيز، به همين معنا استعمال مى‌شود. بنابراين
(مَقالِيْدُ السَّمَاواتِ وَ الارْضِ) به معناى كليدهاى آسمان‌ها و زمين مى‌باشد.
به گفته بعضى از فرهنگ نويسان فارسى: «كليد» معربش «
اقليد» و «اكليل» و «
مقلاد» ابزارى است كه به آن قفل را گشايند و بندند.
اين كلمه در بسيارى از مواقع، به صورت كنايه از تسلط كامل بر چيزى به كار مى‌رود، گفته مى‌شود: كليدِ اين كار در دست من است، يعنى راه و برنامه و شرايط پيروزى آن، همه در اختيار من قرار دارد.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
مَقالِيد:
(لَهُ مَقَالِيدُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ) (كليدهاى آسمان‌ها و زمين از آن اوست؛ و كسانى كه به
آیات خداوند كافر شدند زيانكاران واقعى هستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
مقاليد - به طورى كه گفته‌اند
به معناى كليدها است، و اين كلمه جمعى است كه مفرد ندارد. منظور از مفاتيح و
مقاليد آسمان‌ها و زمين، مفاتيح خزاين آسمان و زمين است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(لَهُ مَقَالِيدُ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَن يَشَاءُ وَ يَقْدِرُ إِنَّهُ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ) (كليدهاى آسمان‌ها و زمين از آن اوست؛ روزى را براى هر كس بخواهد گسترده مى‌سازد يا تنگ مى‌گيرد؛ او به همه چيز داناست.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه
مقاليد به معناى مفاتيح (كليدها) است، و اثبات
مقاليد براى آسمان‌ها و زمين دلالت دارد بر اين‌كه آسمان‌ها و زمين گنجينه‌هايى هستند براى آن‌چه كه در عالم به ظهور مى‌رسد، و آن‌چه از حوادث و آثار وجودى كه به وقوع مى‌پيوندد.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مَقالِید»، ص۵۴۳.
