مَذْمُوم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَذْمُوم:
(جَهَنَّمَ يَصْلاهَا مَذْمُومًا)مَذْمُوم از مادّۀ «ذمّ»
اسم مفعول و به معنای «نکوهیده و سرزنش شده» است آیۀ مورد بحث خطوط زندگی طالبان
دنیا و
آخرت را ترسیم کرده است و می‌گوید: «آن‌کس که (تنها) زندگی زودگذر (دنیای مادی) را می‌طلبد آن مقدار از آن را که بخواهیم و به هرکس
اراده کنیم می‌دهیم، سپس
دوزخ را برای او قرار خواهیم داد که در آتش سوزانش می‌سوزد در حالی که مورد سرزنش و دوری از
رحمت خداست.»
به طوری که در آیۀ مورد بحث مشاهده می‌شود بعد از واژۀ «مذموم» واژه «
مدحور» آمده است که اولی به معنای «مورد سرزنش و نکوهش قرار گرفتن» است و واژۀ دوم به معنای «دور ماندن از رحمت خدا» است.
در حقیقت آتش دوزخ کیفر جسمانی است و «مذموم و مدحور بودن» کیفر روحانی خواهد بود، چرا که
معاد هم جسمانی است و هم روحانی، و کیفر و پاداش آن نیز در هر دو جنبه است.
به موردی از کاربرد مَذْمُوم در
قرآن، اشاره می‌شود:
(مَّن كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاء لِمَن نُّرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلاهَا مَذْمُومًا مَّدْحُورًا) ( هر كس كه تنها زندگى زودگذر دنيا را مى‌طلبد، آن مقدار را كه بخواهيم به هر كس اراده كنيم، مى‌دهيم؛ سپس دوزخ را براى او قرار خواهيم داد، كه در آتش سوزانش مى‌سوزد در حالى كه نكوهيده و رانده درگاه خدا است.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: و معناى جمله (ثُمَّ جَعَلْنا ... مَذْمُوماً مَدْحُوراً) اين است كه ما
جهنم را جزاى او در آخرت قرار داديم تا حرارت آن را بچشد آن هم در حالى كه مذموم و دور از رحمت باشد، و اين دو قيد، يعنى قيد مذموم و دورى از رحمت مى‌فهماند كه وى مخصوص به جهنم و محروم از
مغفرت و
رحمت است.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَذْمُوم»، ج۲، ص۹۶.
