مَحِیض (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَحِيض: (يَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحيضِ) «مَحِيض» از مادّه «
حیض» مصدر ميمى و به معناى عادت ماهيانه است، در «
معجم مقاییس اللغه»، آمده است: اين واژه، در اصل به معناى خارج شدن آب قرمز از درختى است به نام «سَمُرَه»، (سپس به عادت ماهيانه زنان اطلاق شده است)
ولى در تفسير «
فخر رازی» آمده كه:
«حَيض» در اصل، به معناى سيل است، و لذا هنگامى كه سيل جريان پيدا كند، گفته مى‌شود: حاضَ السَّيْلُ؛ و حوض را نيز به همين مناسبت حوض، مى‌گويند كه آب به سوى آن جريان پيدا مى‌كند.
اما از گفته «
راغب» در «
مفردات»، عكس اين استفاده مى‌شود كه اين واژه در اصل، به معناى همان خون عادت است.
(سپس به معانى ديگر اطلاق شده).
(وَ يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْمَحِيضِ قُلْ هُوَ أَذًى فَاعْتَزِلُواْ النِّسَاء فِي الْمَحِيضِ وَ لاَ تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّىَ يَطْهُرْنَ فَإِذَا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللّهُ إِنَّ اللّهَ يُحِبُّ التَّوَّابِينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِي) (و از تو، درباره
حيض و عادت ماهانه سؤال مى‌كنند، بگو: «مايه ناراحتى و آلودگى است؛ از اين رو در حال
حيض، از زنان كناره‌گيرى كنيد. و با آن‌ها نزديكى ننماييد، تا پاک شوند. و هنگامى كه پاک شدند! آن‌گونه كه
خدا به شما فرمان داده، با آن‌ها آميزش كنيد! چراكه
خداوند، هم توبه‌كنندگان را دوست دارد، و هم پاكان را».)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه (
محيض) مانند كلمه (
حيض) مصدر (حاضت المرأة- تحيض) است، و معنايش جريان خون معروفى است كه صفات مخصوصى دارد، و زنان
حائض آن صفات را مى‌شناسند، و چون اين مصدر مختص زنان است لذا اسم فاعل آن را مذكر هم مى‌آورند، و مى‌گويند زن
حائض، هم چنان كه مى‌گويند زن حامل.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «مَحِیض»، ص۵۱۱.
