• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَحارِم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



دیگر کاربردها: محارم (ابهام‌زدایی).


مَحارِم (به فتح میم) از واژگان نهج البلاغه به معنای حرام‌ها است. این واژه جمع کلمه‌ی مَحْرَم (بر وزن مقصد) است و کلماتی مانند مُحَرَّم، مُحَرَمّات، حَریم از مشتقات این واژه‌اند که حضرت علی (علیه‌السلام) درباره‌ی تاثیر بعثت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) و ... از این واژه استفاده نموده است.



مَحارم (به فتح میم) به معنای حرام‌ها آمده است.
مَحْرَم (بر وزن مقصد) به معنای حرام است.
مُحَرَّم و مُحَرَمّات به معنای حرام هستند.
حَریم به معنای هر محلی است که حمایت و حفظ آن لازم است. چنان‌که گفته می‌شود: «حریم الرجل» به معنای حمایت نمودن از آن.


• امام (صلوات‌الله‌علیه) در خصوص تاثیر بعثت پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است:«وَالنَّاسُ یَسْتَحلُّونَ الْحَرِیمَ، وَیَسْتَذِلُّونَ الْحَکِیمَ»؛
(و مردم حرام را حلال می‌شمردند و دانشمندان را تحقیر می‌کردند.)


این واژه چهار بار در «نهج البلاغه» آمده است.
• امام (علیه‌السلام) در توصیف تقوا و متقین فرموده است: «عِبَادَ اللهِ، إِنَّ تَقْوَى اللهِ حَمَتْ أوْلِيَاءَ اللهِ مَحَارِمَهُ، وَأَلْزَمَتْ قُلُوبَهُمْ مَخَافَتَهُ.»
• آن حضرت (صلوات‌الله‌علیه) درباره حکمت بعضی احکام شرعی می‌فرماید: «وَالْقِصَاصَ حَقْناً لِلدِّمَاءِ، وَإِقَامَةَ الْحُدُودِ إِعْظَاماً لِلْمَحَارِمِ.»
• امام (علیه‌السلام) در خصوص ویژگی‌های اهل ذکر فرموده‌اند: «وَإِنَّ لِلذِّكْرِ لاََهْلاً أَخَذُوهُ مِنَ الدُّنْيَا بَدَلاً، فَلَمْ تَشْغَلْهُمْ تِجَارَةٌ وَلاَ بَيْعٌ عَنْهُ، يَقْطَعُونَ بِهِ أَيَّامَ الْحَيَاةِ، وَيَهْتِفُونَ بِالزَّوَاجِرِ عَنْ مَحَارِمِ اللهِ.»

۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه،ج۱، ص۲۶۷.    
۲. طریحی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت-الحسینی، ج۶، ص۳۷.    
۳. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن-دار القلم، ص۲۳۰.    
۴. زبیدی، مرتضی، تاج العروس من جواهر القاموس، ج۱۶،ص۱۳۵.    
۵. ابن منظور، لسان العرب، ج۱۲، ص۱۲۵.    
۶. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۳۲۲، خطبه ۱۵۱.    
۷. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۲۱۰، خطبه ۱۵۱.    
۸. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۴۹، خطبه ۱۴۷.    
۹. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۹، ص۱۳۷.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۱۹، خطبه ۱۵۱.    
۱۱. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۲۶۲، خطبه ۱۱۳.    
۱۲. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۱۶۹، خطبه ۱۱۴.    
۱۳. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۲۲، خطبه ۱۱۲.    
۱۴. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۷، ص۲۵۰.    
۱۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۸۳۱، حکمت ۲۴۳.    
۱۶. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۵۱۲، حکمت ۲۵۲.    
۱۷. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۰۸، حکمت ۲۵۲.    
۱۸. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۹، ص۸۶.    
۱۹. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ص۵۴۶، خطبه ۲۲۱.    
۲۰. صبحی صالح، نهج البلاغه، ص۳۴۲، خطبه ۲۲۲.    
۲۱. عبده، محمد، نهج البلاغة - ط مطبعة الإستقامة، ص۲۳۸، خطبه ۲۱۷.    
۲۲. ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغة، ج۱۱، ص۱۸۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «محارم»، ص۲۶۷-۲۶۸.    






جعبه ابزار