• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

موسی (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مُوسی (به ضم میم و سکون واو) از واژگان نهج‌البلاغه، نام یکی از پیامبران اولواالعزم و از الفاظ عبری است. این لفظ در «نهج‌البلاغه» چهار بار استفاده شده است.



مُوسی (علیه‌السلام) لفظ عبری است به معنی از آب گرفته شده، ظاهرا از آن جهت است که ماموران فرعون او را در بچگی از آب گرفتند.


مواردی که در «نهج‌البلاغه» استفاده شده به شرح ذیل می باشد.

۲.۱ - خطبه ۴

درباره آيه (فَأَوْجَسَ فِي نَفْسِهِ خيفَةً مُوسى) فرموده:«لَمْ يُوجِسْ مُوسَى خيفَةً عَلَى نَفْسِهِ، أَشْفَقَ مِنْ غَلَبَةِ الجُهَّالِ وَدُوَلِ الضَّلالِ»«موسى بر خود نترسيد، ترسش از اين بود كه (در غوغاى ساحران) جاهلان پيروز گردند، و مردم را به گمراهى بكشانند.» (شرح های خطبه:)

۲.۲ - خطبه ۱۸۲

امام علی (علیه السلام) در خطبه ۱۸۲ درباره خدا می‌فرمایند: «الَّذي كَلَّمَ مُوسى تَكْليماً، وَأَرَاهُ مِنْ آيَاتِهِ عَظيماً»«همان كسى كه با موسى سخن گفت و آيات عظيمش را به او نشان داد، امّا بدون اعضا و ابزار و زبان و كام.» (شرح های خطبه:)

۲.۳ - خطبه ۱۶۰

راجع به مردان زاهد و تارک دنیا فرموده: «وَإِنْ شِئْتَ ثَنَّيْتُ بِمُوسى كَليمِ اللهِ(صلى‌الله‌عليه‌وآله) إذْ يَقُولُ: (رَبِّ إِنِّي لِمَا أَنْزَلْتَ إِلَىَّ مِنْ خَيْر فَقيرٌ)، وَاللهِ، مَا سَأَلَهُ إِلاَّ خُبْزاً يَأْكُلُهُ»«اگر بخواهى، نفر دوّم موسى كليم (عليه‌السلام) را معرّفى مى‌كنم، آنجا كه مى‌گويد: «پروردگارا! هر چه به من از نيكى عطا كنى نيازمندم». به خدا سوگند (آن روز) موسى غير از قرص نانى كه بخورد از خدا نخواست.» (شرح های خطبه:)

۲.۴ - خطبه ۱۹۲

در خطبه ۱۹۲ فرموده اند: «وَلَقَدْ دَخَلَ مُوسَى بْنُ عِمْرَانَ وَمَعَهُ أَخُوهُ هَارُونُ(عليهما السلام) عَلَى فِرْعَوْنَ، وَعَلَيْهِمَا مَدَارِعُ الصُّوفِ، وَبِأَيْديهِمَا الْعِصيُّ، فَشَرَطَا لَهُ ـ إِنْ أَسْلَمَ ـ بَقَاءَ مُلْكِهِ، وَدَوامَ عِزِّهِ»«موسى بن عمران با برادرش هارون بر فرعون وارد شدند؛ در حالى كه لباسهاى پشمين به تن داشتند و در دست هر كدام عصايى بود؛ با او شرط كردند-/ كه اگر تسليم فرمان پروردگار شود-/ حكومت و ملكش باقى بماند و عزّت و قدرتش دوام يابد.» (شرح های خطبه: )


کلمه موسی در «نهج‌البلاغه» چهار بار استفاده شده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۱۰۰۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ط دار القلم، ص۸۷۲.    
۳. شرتونی، سعید، اقرب الموارد، ج۵، ص۷۷۰.    
۴. طه/سوره۲۰، آیه ۶۷.    
۵. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۵۰.    
۶. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۴۹.    
۷. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۰۹، خطبه ۴.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۳.    
۹. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۳۷.    
۱۰. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۵۴۶.    
۱۱. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۱، ص۴۲۹.    
۱۲. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۸۲.    
۱۳. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۲۱۱.    
۱۴. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۴۰۸.    
۱۵. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۲۷.    
۱۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۶۲، خطبه ۱۸۲.    
۱۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۰۵.    
۱۸. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۰.    
۱۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۰۷.    
۲۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۵۲.    
۲۱. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۶۱.    
۲۲. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۹۰.    
۲۳. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۳۴۶.    
۲۴. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۷۳.    
۲۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۲۶، خطبه ۱۶۰.    
۲۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۳۴۷.    
۲۷. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۱.    
۲۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۵۱۹.    
۲۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۶، ص۲۳۵.    
۳۰. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۳۶۸.    
۳۱. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۹، ص۲۳۱.    
۳۲. السید الشریف الرضی، نهج البلاغة ت الحسون، ج۱، ص۴۵۸.    
۳۳. عبده، محمد، نهج البلاغة، ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۱۶۸.    
۳۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۲۹۱، خطبه ۱۹۲.    
۳۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۴۵۳.    
۳۶. ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۵۷.    
۳۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۴۶۸.    
۳۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمومنین، ج۷، ص۴۱۱.    
۳۹. هاشمی خویی، حبیب‌الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۳۲۸.    
۴۰. ابن ابی‌الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۱۵۳.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «موسی»، ج۲، ص۱۰۰۰.    






جعبه ابزار