• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مَوازین (لغات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





مَوازين: (ثَقُلَتْ مَوازينُهُ)
«مَوازين» جمع‌ «ميزان» به معناى وسيله سنجش وزن است. منظور از «ميزان سنجش اعمال» يک ترازوى ظاهرى دو كفه و مانند آن كه براى سنجش وزن اجسام به كار مى‌رود نيست. بلكه منظور، وسيله مناسبى است كه ارزش اعمال آدمى را با آن مى‌سنجند، و به تعبير ديگر، ميزان، مفهوم وسيعى دارد كه همه وسائل سنجش را شامل مى‌شود، و به طورى كه از روايات مختلف برمى‌آيد، ميزان سنجش اعمال انسان‌ها و حتى خود انسان‌ها در آن روز، پيشوايان بزرگ و انسان‌هاى نمونه‌اند.
اين واژه نخست در وزن‌هاى مادّى به كار رفته، پس از آن در موازين و مقياس‌هاى معنوى نيز استعمال شده است.
بعضى معتقدند: اعمال انسان در روز قیامت به صورت موجودات جسمانى و قابل وزن درمى‌آيد، و راستى آنها را با ترازوهاى سنجش اعمال مى‌سنجند.
اين احتمال نيز داده شده كه: خودِ نامه اعمال را وزن مى‌كنند، اگر اعمال صالحى در آن نوشته شده است، سنگين است و گرنه سبک وزن، يا بى وزن است. ولى، ظاهراً نيازى به اين توجيهات نيست، ميزان حتماً به معناى ترازوى ظاهرى كه داراى كفه‌هاى مخصوص است نمى‌باشد، بلكه به هر گونه وسيله سنجش اطلاق مى‌شود.



ترجمه و تفسیر آیات مرتبط با مَوازین:

۱.۱ - آیه ۱۰۲ و ۱۰۳ سوره مؤمنون

(فَمَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ • وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ فَأُوْلَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ) (كسانى كه كفه ترازوهاى عمل آنها سنگين است، همان رستگارانند. و آنان كه كفه ترازوهاى عمل آنها سبک باشد، كسانى هستند كه سرمايه وجود خود را از دست داده، در جهنم جاودانه خواهند ماند.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه موازين جمع ميزان و يا جمع موزون است، و موزون عبارت است از همان اعمالى كه آن روز سنجيده مى‌شود و درباره معناى ميزان و سنگينى و سبكى آن در تفسير سوره اعراف كلامى گذرانديم. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)

۱.۲ - آیه ۶ و ۸ سوره قارعه

(فَأَمَّا مَن ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ • فَهُوَ فِي عِيشَةٍ رَّاضِيَةٍ • وَ أَمَّا مَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ • فَأُمُّهُ هَاوِيَةٌ) (مّا كسى كه در آن روز ترازوهاى اعمال او سنگين است، در يک زندگى كاملًا رضايت بخش خواهد بود. و امّا كسى كه ترازوهاى اعمال او سبک است، پناهگاهش «هاویه» [دوزخ‌] است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اعمال- هم مانند هر چيزى براى خود- وزن و ارزشى دارد، و اينكه بعضى اعمال در ترازوى عمل‌سنج سنگين است، و آن عملى است كه نزد خداى تعالى قدر و منزلتى داشته باشد، مانند ايمان به خدا و انواع اطاعت‌ها، و بعضى ديگر اينطور نيستند، مانند کفر و انواع نافرمانی‌ها و گناهان، كه البته اثر هر يک از اين دو نوع مختلف است، يكى سعادت را دنبال دارد، و آن اعمالى است كه در ترازو سنگين باشد، و ديگرى شقاوت را. (دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:)


۱. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱۰۲.    
۲. مؤمنون/سوره۲۳، آیه۱۰۳.    
۳. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۶.    
۴. قارعه/سوره۱۰۱، آیه۸.    
۵. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ص۸۶۹.    
۶. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۳۲۵.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۱۴، ص۳۵۲.    
۸. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۲۸۹.    
۹. مؤمنون/سوره۲۳، آیات۱۰۲-۱۰۳.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۴۸.    
۱۱. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۵، ص۹۹.    
۱۲. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۵، ص۶۹.    
۱۳. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۷، ص۸۴.    
۱۴. فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۱۹۰.    
۱۵. قارعه/سوره۱۰۱، آیات۶-۹.    
۱۶. امکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۶۰۰.    
۱۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲۰، ص۵۹۶.    
۱۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲۰، ص۳۴۹.    
۱۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۲۷، ص۲۴۷.    
۲۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۱۰، ص۸۰۸.    



مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَوازین»، ص۵۶۰.    






جعبه ابزار