مهدی سراج انصاری
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مهدی سراج انصاری،
فرزند "آیت الله آقا میرزا عبدالکریم کلیبری انصاری،
روحانی مبارز در حیطه انحراف دینی خصوصا افکار
کسروی با تاسیس نشریه، گام مهمی برداشته است.
"حاج مهدی سراج انصاری"
فرزند "آیت الله آقا میرزا عبدالکریم کلیبری انصاری" «عنوان خانوادگی انصاری به دلیل انتساب این خاندن» در ۳
فروردین ۱۲۷۵ه. ش مصادف با ۷
شوال ۱۳۱۳ه. ق در
نجف اشرف به
دنیا آمد و پس از ۸ سال به همراه خانواده راهی
تبریز شد و در این شهر به تحصیل پرداخت و بعد از فراگیری آموزش‌های لازم، به کارهای تبلیغی مشغول شد.
وی در سال ۱۳۱۳ ش پس از آشنایی با
کسروی و نشریه او، "پیمان"، در
تهران، در سال ۱۳۱۵ش به هنگام بازگشت به تبریز به منظور گفتگوهای دینی، اخلاقی و تاریخی، انجمنی تاسیس کرد؛ اما با
سفر به
عراق در پی تشدید مسئله
کشف حجاب، باعث تعطیلی انجمن شد.
او پس از سکونت در
کاظمین به تحصیل نزد "آیت الله هبة‌الدین شهرستانی" پرداخت و در کنار آن به
تجارت مشغول شد. و در
شهریور ۱۳۲۲ ش برای همیشه به
ایران بازگشت.
سراج،
دین را عامل حرکت و تکاپوی جامعه می‌دانست و معتقد بود که دین وسیله
اصلاح فرد و
اجتماع است و لذا باید در تمامی عرصه‌ها حتی
سیاست، حضور داشته باشد. در واقع آرمان زندگی او
دفاع از دین در برابر بدعت‌ها،
خرافه‌ها و کجروی‌ها بود، از این رو وی در دو جبهه فعالیت می‌کرد: از یک سو، در برابر افراطیونی چون "کسروی"، "قلمداران" و... که به نام اصلاح طلبی در دین و مبارزه با
خرافات با اساس دین و
مذهب مبارزه می‌کردند و از سوی دیگر، با حفظ حرمت
مرجعیت و
روحانیت برای مقابله با
خرافات رایج در جامعه شیعی تلاش می‌نمود.
شعار وی این بود که:
«باید امروز مصلحین جامعه مسلمانان بکوشند و میان عموم فرق مسلمین رابطه برادری و هماهنگی را محکم نمایند و بدین‌وسیله مشت محکمی به دهان دشمنان
اسلام بزنند».
یکی دیگر از اندیشه‌های "حاج سراج"، سامان‌دهی به امور تبلیغات دینی به ویژه امور مربوط به روحانیت و مساجد بود. او بر نقش همه طبقات و اقشار اجتماع در حفظ سازمان دینی جامعه تاکید داشت.
"حاج سراج" برای رسیدن به اهدافش بیشتر به نشریه متکی بود لذا پا به عرصه مطبوعات نهاد. اساساً آنچه که مرحوم "سراج" را در این مسیر قرار داد، مبارزه با رواج بی‌دینی در سطح جامعه ایرانی پس از شهریور ۱۳۲۰ بود.
بدین‌ترتیب در هفته نامه هراز، سلسله مقالات «مدعی پیامبری» را بر علیه "
کسروی" نوشت که بعدها با عنوان «نبرد با بی‌دینی» به صورت
کتاب درآمد. سپس در نشریه
آیین اسلام مقالاتی را با عنوان «شیعه چه می‌گوید» در دفاع از مرام
تشیع و بر ضد شیعیگری "کسروی" به چاپ رسانید. او مدتی نیز با نشریه دنیای اسلام همکاری نمود.
و در این اثنا به منظور هماهنگی مطبوعات دینی و جذب سرمایه به این حوزه، تلاش کرد تا شرکت سهامی مطبوعات دینی تاسیس کند.
"حاج سراج" علاوه بر فعالیت‌های علمی، برای
نجات جوانان از گرداب تبلیغات "کسروی" و امثال او، با حمایت جمعی از علما و متدینین تهران «جمعیت مبارزه با بی دینی» را در سال ۱۳۲۳ش بنیان نهاد؛
و پس از مدتی سازمان «اتحادیه مسلمین» را با وظایف گسترده‌تر در سال ۱۳۲۴ش تاسیس نمود.
و در کنار آن از مرداد ۱۳۲۷ش ماهنامه‌ای با عنوان مسلمین منتشر کرد، که میدان عرضه اندیشه‌های مختلف شد.
آثار "حاج سراج" به صورت کتاب و بیشتر در قالب مقاله بوده است. در این میان مقالاتی نیز وجود دارند که با اسم یا بدون اسم ایشان در نشریات مختلف چاپ شده است.
بعضی از آثار ایشان عبارتند از:
۱) نبرد با بی‌دینی؛ (درباره
کسروی)
۲)
شیعه چه می‌گوید؟ (
نقد کتاب «
شیعیگری» کسروی)
۳)
دین چیست و برای چیست؟ (پاسخ به این توهم است که دین در زمره
خرافاتی است که در عصر جدید از میدان
علم و دانش حدف شده است.)
۴) در پیرامون
ماتریالیسم یا منشا
فساد؛ (نقدی بر
مارکسیسم در جامعه ایران از منظر اجتماعی و فلسفی)
۵) خرد چیست خردمند کیست؟ (نقش خرد در زندگی)
۶) سراج المجالس؛ (مشتمل بر نکات اخلاقی و تاریخی که برای استفاده اهل منبر نگاشته شده است. )
۷) مقالات
۸) قهرمان
تاریخ اسلام/تاریخ
جاهلیت (تاریخ تفصیلی اسلام)
حاج مهدی سراج انصاری" پس از عمری فعالیت در حوزه فرهنگی و مطبوعاتی، در ۸ شهریور ۱۳۴۱ه. ش مصادف با ۱۸
ربیع الاول ۱۳۸۱ه. ق به طور ناگهانی و گویا بر اثر سکته قلبی درگذشت و در قبرستان بقیع
قم به
خاک سپرده شد.
(۱) - رسول جعفریان، حاج مهدی سراج انصاری ستاره‌ای درخشان در عرصه مطبوعات دینی، قم: موسسه اطلاع رسانی اسلامی مرجع، چ۱، ۱۳۸۲.
(۲) - سراج انصاری، مهدی، شیعه چه می‌گوید، مصحح سید‌هادی خسروشاهی، تبریز: کتابفروشی بنی‌هاشمی، چ۳، ۱۳۸۵.
(۳) - حاج مهدی سراج انصاری، نبرد با بی‌دینی.
(۴) - نشریه مهد آزادی، مقاله «اسلام ناله می‌کند، قرآن ضجه می‌کشد»، سال سوم، ۲۰ خرداد، ۱۳۳۲، ش ۱۱۸.
•
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «مهدی سراج انصاری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۹/۲۸.
