مهدویت از دیدگاه قرآن
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در مقاله «مهدویت از دیدگاه قرآن» که بیش از یکصد
آیه از
قرآن کریم به مصلح کل حضرت
بقیة الله ارواحنا فداه
تفسیر و
تاویل شده است، علامه بزرگوار،
ملا محمد باقر مجلسی در
دائرة المعارف بزرگ
شیعه «
بحارالانوار» ۷۰ آیه را به استناد احادیث وارده از
اهل بیت عصمت و طهارت علیهم‌السّلام در پیرامون ظهور یکتا بازمانده از حجتهای حضرت
حدیث نقل کرده است.
و برخی از بزرگان کتابهائی را در این رابطه به رشته تحریر در آورده‌اند که از آن جمله است:
۱ – المحجة فیما نزل فی القائم الحجة علیه‌السّلام
شامل ۱۲۰ آیه از آیات تفسیر شده به ظهور حضرت
مهدی ارواحنا فداه به استناد احادیث وارده از معصومین علهیم السلام. (تالیف: محدث بزرگوار،
سید هاشم بحرانی ، متوفی ۱۱۰۷ یا ۱۱۰۹ هـ.)
۲ – المهدی فی القرآن
شامل ۱۱۰ آیه از آیات تاویل شده به ظهور حضرت مهدی علیه‌السّلام به استناد احادیث وارده از طریق
شیعه و
سنی.(تالیف: سید صادق شیرازی.)
۳ – موعود قرآن ترجمه فارسی «المهدی فی القرآن»
۴ – سیمای
امام زمان علیه‌السّلام در آینه قرآن
شامل بیش از ۱۴۰ آیه از آیات قرآن کریم که
روایات فریقین (شیعه و سنی) به ظهور قبله موعود و کعبه مقصود تفسیر شده است. (تألیف: علی اکبر مهدی پور.)
اینجا به نقل چند آیه در این رابطه بسنده می‌کنیم:
«و نرید ان نمن علی الذین استضعفوا فی الارض و نجعلهم ائمة و نجعلهم الوارثین».
«و ما
اراده کرده‌ایم به آنانکه در روی
زمین به ضعف کشیده شده‌اند
منت نهاده، آنها را پیشوایان وارثان زمین قرار دهیم.»
طبق
روایات بی شماری این آیه در
حق مصلح جهان حضرت
بقیة الله ارواح العالمین له الفداه نازل شده که در
آخرالزمان،
قیام کرده، بساط ننگین
ظلم و بیدادگری را درهم خواهد پیچید و پرچم
عدالت را در سرتاسر
جهان به اهتزاز در خواهد آورد. و به تکتازی فرعونیان خاتمه خواهد داد.
«بقیة الله خیر لکم ان کنتم مؤمنین».
یعنی: «بازمانده
خدا بهتر است برای شما، اگر
مؤمن باشید».
مطابق روایات فراوانی، هنگامی که حضرت بقیة الله ارواحنا فداه
ظهور می‌کند پشت خود را به دیوار
کعبه تکیه داده، نخستین چیزی که به زبان می‌آورد، این آیه شریفه است، آنگاه همه آنها که در آنجا گرد آمده‌اند با عنوان «السلام علیک یا بقیة الله» به پیشگاه آن حضرت عرض ادب می‌کنند.
«هوالله ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهر علی الدین کله و لو کره المشرکون».
یعنی: «او خدائی است که پیامبرش را با
هدایت و
دین حق برانگیخت تا آن را بر همه ادیان پیروز بگرداند. اگر چه
مشرکان نخواهند».
پیشوای ششم شیعیان در
تفسیر این آیه فرمود:
مهدی ما ظهور می‌کند و دین مقدس
اسلام را بر همه ادیان پیروز می‌گرداند، اگر چه دشمنان راضی نباشند. که منظور از این پیروزی، سیطره نظامی و پیروزی ظاهری است و گرنه از نظر
دلیل و
برهان، اسلام در هر زمانی بر همه ادیان غلبه داشت. و مکتبهائی که ریشه آسمانی دارد (چه
مسیحیت و
کلیمیت) چون از یک سو تحریف شده، و از سوی دیگر به هنگام
تشریع از طرف خداوند متعال به عنوان برنامه موقت تشریع شده بود، پاسخگوی نیازمندیهای قرون بعدی نبودند، از این رهگذر از نخستین روز ظهور اسلام، دلیل و منطق اسلام بر همه ادیان پیروز بود ولی غلبه ظاهری آن با هنگام ظهور آن یکتا بازمانده از حجتهای پروردگار تحقق خواهد یافت.
«اعلمو ان الله یحیی الارض بعد موتها قد بینا لکم الایات لعلکم تعقلون».
یعنی: «بدانید که
خدا زمین را پس از
مرگ آن زنده می‌سازد به راستی نشانه‌های –
قدرت– خدا را برای شما بیان کردیم. باشد که
عقل خود را بکار بندید».
پیشوای پنجم شیعیان می‌فرماید: مهدی ما
قیام می‌کند و به وسیله گسترش
عدالت در سراسر گیتی، جهان را زنده می‌کند، پس از آنکه در زیر کابوس
ظلم و
ستم مرده باشد.
پیشوای هفتم حضرت
موسی بن جعفر علیه‌السّلام نیز در تفسیر این آیه فرمود خداوند زمین را به وسیله
عدل و داد زنده می‌کند، نه بارش باران.
آری اگر جامعه‌ای در زیر فشار ظلم و ستم باشد جامعه مرده است و تنها موقعی زنده می‌شود که ظلم و ستم از آن
جامعه رخت بربندد و
نعمت عدالت در آن جامعه گسترش یابد. از اینجاست که
امیرالمؤمنان علی علیه‌السّلام عدالت را زیربنای زندگی مردم دانسته می‌فرماید: «العدل قوام الرعیة».
«و اشرقت الارض بنور ربها».
یعنی: «زمین به نور پروردگارش منور گردید».
امام رضا علیه‌السّلام در
تاویل این آیه می‌فرماید: او چهارمین فرزند من، پسر بهترین کنیزان است که زمین را از هر جور و ستمی پاکیزه می‌کند. مردم در
ولادت او دچار تردید می‌شوند. او را غیبتی طولانی است چون ظاهر شود زمین را با
نور پروردگارش روشن می‌گردد.
«قل ارایتم ان اصبح ماؤکم غوراً فمن یاتیکم بماء معین».
یعنی: «بگو اگر ببینید که
آب شما فروکش می‌کند، چه کسی برای شما آب گوارا باز آورد».
همه موجودات زنده از آب آفریده شده و قوام آنها با آب است ولی منظور از آب گوارائی که در
آیه فوق مطرح شده، مقام ولایت کبرای حضرت صاحب الزمان ارواحنا فداه است که پس از دوران فروکش (غیبت) یکبار دیگر به فرمان خدا ظاهر شده، تشنگان دانش و
فضیلت، و شیفتگان
تقوی و عدالت را، از آبشخور اقیانوس بیکران آب حیات و معادن حکمت، سیراب فرموده، به
سعادت دنیا و
آخرت نائل می‌گرداند. به دلیل نقش حیاتی حضور امام علیه‌السّلام در زندگی توده‌ها،
قرآن کریم وجود اقدس امام علیه‌السّلام را آب گوارا تعبیر نموده است.
علی بن جعفر از
برادر بزگوارش امام
موسی بن جعفر علیه السلام، از تفسیر این آیه می‌پرسد،
امام علیه‌السّلام می‌فرماید: «هنگامی که امامتان از دیدگان شما ناپدید شود و نتوانید او را ببینید چه خواهید کرد».
پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم
خطاب به
عمار می‌فرماید: ای عمار!
خداوند با من
عهد کرده که از تبار
حسین علیه‌السّلام ۹ امام پدید می‌آید که نهمین آنها از دیدگان ناپدید می‌شود و این است معنای آیه شریفه «قل ارایتم ان اصبح ماؤکم غوراً»؛ برای او یک غیبت طولانی است که گروهی از
عقیده خود برمی گردند و گروهی بر آن ثابت می‌مانند و چون
آخرالزمان فرا برسد، او ظاهر می‌شود و
دنیا را پر از
عدل و داد کند. چنانکه از جور و
ستم پرشده است».
«هدی للمتقین الذین یؤمنون بالغیب».
یعنی: «
هدایت است برای پرهیزکاران که به
غیب،
ایمان آوردند».
طبق
احادیث فراوانی منظور از غیب در این آیه
امام غائب علیه‌السّلام است:
امام صادق علیه‌السّلام در تفسیر این آیه می‌فرماید: «پرهیزگاران»
شیعیان علی بن ابی طالب علیه‌السّلام هستند و اما «غیب» پس آن حجت غائب است.
جابربن عبدالله انصاری در ضمن یک
روایت طولانی که از ۱۲ پیشوای
معصوم و قائم آنها بحث کرده، از
رسول اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم نقل می‌کند که فرمود: خوشا به حال آنانکه در زمان غیبت او شکیبائی پیشه کنند و بر
محبت آنها استوار بمانند، که آنها را خداوند متعال در آیه «الذین یؤمنون بالغیب» ستوده است.
«و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون».
یعنی: «گذشته از ذکر -
تورات- در
زبور نیز نوشتیم که به راستی
زمین را بندگان شایسته‌ام به
ارث می‌برند».
از
امام باقر و
امام صادق علیهما السلام روایت شده که منظور از
بندگان صالح در آیه شریفه،
حضرت قائم (ارواحنا فداه) و یاران او می‌باشد.
جالب توجه اینکه متن این بشارت در زبور فعلی موجود است.
طبق وعده قطعی خدا در همه کتابهای آسمانی، روزی بندگان صالح خدا وارث زمین خواهند شد، و پرچم
توحید را در سراسر کره خاکی به اهتزاز در خواهند آورد.
دیگر از
ظلم و ستم و
تبعیض و
تجاوز و حق کشی نشانی نخواهد بود.
روح صفا و صمیمیت و برادری و برابری بر تمام دلها
حکومت خواهد کرد. به امید آن روز.
«وله اسلم من فی السموات و من فی الارض طوعاً و کرهاً».
یعنی: «هر که در آسمانها و زمین است خواه و ناخواه –
تسلیم او شده – بر او
اسلام آورده‌اند».
امام صادق علیه‌السّلام در تفسیر این آیه فرمود: هنگامی که
قائم علیه‌السّلام
قیام کند، نقطه‌ای در روی زمین نمی‌ماند جز اینکه به یکتائی خدا و
رسالت حضرت
پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم گواهی می‌دهند.
ابن بکیر می‌گوید: از
ابوالحسن علیه‌السّلام در مورد
آیه «وله اسلم» پرسیدم، فرمود: در
حق قائم علیه‌السّلام نازل شده است، هنگامیکه ظاهر شود اسلام را بر
یهود،
نصاری،
صابئین،
ملحدین،
مرتدین، و
کافرین شرق و غرب، عرضه می‌کند هر کس (پس از شناخت
حقانیت اسلام) از روی
رغبت اسلام آورد، او را به
نماز و
زکات و دیگر وظائف اسلامی امر می‌فرماید. و هر کس نپذیرد گردن می‌زند تا در شرق و غرب جهان احدی جز موحد باقی نباشد.
«وعدالله الذین امنوا منکم و عملوا الصالحات لیستخلفنهم فی الارض، کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبدلنهم من بعد خوفهم امنا».
یعنی: «خداوند انها را که از شما
ایمان آورده، و عمل شایسته انجام داده‌اند،
وعده داده است که در روی زمین جانشین سازد، چنانکه پیشینیان را
جانشین ساخت. و آنان را از دینی که برای آنها پسندیده، متمکن سازد. و آنها را پس از
خوف و
وحشت به امنیت برگرداند».
امام صادق علیه‌السّلام در
تفسیر آیه فوق فرمود: درباره قائم علیه‌السّلام و یاران او نازل شده است.
امام زین العابدین علیه‌السّلام آیه شریفه را
تلاوت کرده فرمود: به
خدا سوگند مقصود از آنها
شیعیان ما
اهل بیت است. خداوند آنها را به دست مردی از ما که «مهدی» این
امت است جانشین قرار می‌دهد و متمکن می‌سازد و به
امنیت می‌رساند.
نظیر این
روایت از امام
باقر و امام صادق علیهما السلام نیز
نقل شده است.
سایت منجی، برگرفته از مهدويت از ديدگاه قرآن.
