منشأ تمدن (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قرآن کریم می فرماید، خداوند منشا اعطای
تمدن به انسانها می باشد.
قرآن کریم می فرماید، خداوند منشا اعطای
تمدن به انسانها می باشد: «الم یروا کم اهلکنا من
قبلهم من قرن مکنـهم فی الارض ما لم نمکن لکم وارسلنا السماء علیهم مدرارا وجعلنا الانهـر تجری من تحتهم فاهلکنـهم بذنوبهم وانشانا من بعدهم قرنـا ءاخرین؛
آیا مشاهده نکردند چقدر از اقوام پیشین را هلاک کردیم؟! اقوامی که (از شما نیرومندتر بودند
و) قدرتهائی به آنها دادیم که به شما ندادیم، بارانهای پی در پی بر آنها فرستادیم
و نهرها از زیر (آبادیهای) آنها جاری ساختیم (اما هنگامی که سرکشی
و طغیان کردند) آنها را به خاطر گناهانشان نابود ساختیم
و جمعیت دیگری بعد از آنان بوجود آوردیم.»
«والی ثمود اخاهم صــلحـا قال یـقوم اعبدوا الله ما لکم من الـه غیره قد جاءتکم بینة من ربکم هـذه ناقة الله لکم ءایة فذروها تاکل فی ارض الله ولا تمسوها بسوء فیاخذکم عذاب الیم• واذکروا اذ جعلکم خلفاء من بعد عاد وبواکم فی الارض تتخذون من سهولها قصورا وتنحتون الجبال بیوتـا فاذکروا ءالاء الله ولا تعثوا فی الارض مفسدین؛
و به سوی (قوم)
ثمود برادرشان
صالح را فرستادیم گفت‌ای قوم من! خدا را بپرستید که جز او معبودی برای شما نیست، دلیل روشنی از طرف پروردگار برای شما آمده: این «
ناقه » الهی برای شما معجزه‌ای است، او را به حال خود واگذارید که در سرزمین خدا (از علفهای بیابان) بخورد
و آنرا آزار نرسانید که
عذاب دردناکی شما را خواهد گرفت!•
و بخاطر بیاورید که شما را جانشینان قوم عاد قرار داد
و در زمین مستقر ساخت، که در دشتهایش قصرها برای خود بنا می‌کنید
و در کوه‌ها برای خود خانه‌ها می‌تراشید، بنابراین نعمتهای خدا را متذکر شوید
و در
زمین فساد نکنید.»
«ویسـلونک عن ذی القرنین قل ساتلوا علیکم منه ذکرا• انا مکنا له فی الارض
وءاتینـه من کل شیء سببـا؛
و از تو در باره «
ذو القرنین » سؤال می‌کنند، بگو به زودی گوشه‌ای از سرگذشت او را برای شما بازگو خواهم کرد• ما به او در روی زمین
قدرت و حکومت دادیم
و اسباب هر چیز را در اختیارش نهادیم.»
تمکین به معنای قدرت دادن است. وقتی گفته می‌شود «مکنته» ویا «مکنت له» معنایش این است که من اورا توانا کردم. پس تمکن در زمین به معنای قدرت تصرف در زمین است، تصرفی مالکانه ودلخواه، وچه بسا گفته شود که مصدری است ریخته
و قالب گرفته شده از ماده کون نه از مکن به توهم
اصالت میم. پس تمکین به معنای
استقرار وثبات دادن است ثباتی که باعث شود دیگر از مکانش کنده نشود وهیچ مانعی مزاحمتش نتواند کند.
کلمه
سبب به معنای وصله ووسیله است. پس معنای
ایتاء سبب از هر چیز این می‌شود که از هر چیزی که معمولا مردم به وسیله آن متوسل به مقاصد مهم زندگی خود می‌شوند، از
قبیل عقل و علم و دین و نیروی جسم وکثرت مال ولشگر ووسعت ملک وحسن
تدبیر وغیر آن. جمله مورد بحث منتی است از خدای تعالی که بر ذوالقرنین می‌گذارد وبا بلیغترین بیان امر اورا بزرگ می‌شمارد. نمونه‌هایی که خداوند تعالی از سیره وعمل وگفتار اونقل می‌کند که مملواز
حکمت و قدرت است شاهد بر همین است که غرض بزرگ شمردن امر اواست.
«وورث سلیمـن داوود وقال یـایها الناس علمنا منطق الطیر واوتینا من کل شیء ان هـذا لهو الفضل المبین؛
و سلیمان وارث
داوود شد،
و گفت: ای مردم! زبان پرندگان به ما
تعلیم داده شده،
و از هر چیز به ما
عطا گردیده؛ این فضیلت آشکاری است.»
«ولسلیمـن الریح غدوها شهر ورواحها شهر واسلنا له عین القطر ومن الجن من یعمل بین یدیه باذن ربه ومن یزغ منهم عن امرنا نذقه من عذاب السعیر• یعملون له ما یشاء من محـریب وتمـثیل وجفان کالجواب وقدور راسیـت اعملوا ءال داوود شکرا وقلیل من عبادی الشکور؛
و برای سلیمان باد را مسخر ساختیم که صبحگاهان مسیر یک ماه را میپیمود،
و عصرگاهان مسیر یک ماه را،
و چشمه مس (مذاب) را برای او روان ساختیم،
و گروهی از جن پیش روی او به
اذن پروردگار کار میکردند،
و هر کدام از آنها از فرمان ما سرپیچی میکرد او را از عذاب
آتش سوزان می‌چشاندیم! • آنها هر چه سلیمان میخواست برایش درست میکردند، معبدها، تمثالها، ظروف بزرگ غذا همانند حوضها!
و دیگهای ثابت (که از بزرگی
قابل حمل
و نقل نبود،
و به آنها گفتیم: ) ای
آل داود شکر (اینهمه نعمت را) بجا آورید، اما عده کمی از بندگان من شکرگذارند!»
«ولقد فتنا سلیمـن والقینا علی کرسیه جسدا ثم اناب• قال رب اغفر لی وهب لی ملکـا لا ینـبغی لاحد من بعدی انک انت الوهاب• فسخرنا له الریح تجری بامره رخاء حیث اصاب• والشیـطین کل بناء وغواص•
وءاخرین مقرنین فی الاصفاد؛
ما
سلیمان را آزمودیم،
و بر
کرسی او جسدی افکندیم، سپس او به درگاه خداوند
انابه کرد•گفت: پروردگارا مرا ببخش،
و حکومتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچکس نباشد، که تو بسیار بخشنده ای• ما باد را مسخر او ساختیم تا مطابق فرمانش به نرمی حرکت کند،
و به هر جا او می‌خواهد برود •
و شیاطین را مسخر او ساختیم، هر بناء
و غواصی از آنها•
و گروه دیگری (از شیاطین) را در غل
و زنجیر (تحت سلطه او) قرار دادیم.»
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «منشأ تمدن».
