منافره
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
منافره، بهمعنای
خطابه مربوط به امر موجود در وقت خطابه، با هدف اثبات
مصلحت یا مفسده آن است.
خطابه، به حسب اغراض
و موارد کاربرد آن بر سه نوع است:
۱.
مشاوَرات؛
۲. منافَرات؛
۳.
مشاجَرات.
هرگاه امری که در اطراف مصالح
و مفاسد آن انشای خطابه میشود، در وقت انشای خطابه موجود باشد، آن خطابه «منافره» خوانده میشود، که یا به قصد اثبات
فضیلت و منفعت امر موجود است،
و یا اثبات
رذیلت و مضرّت آن. در صورت اول، «
مدح» (منافرات
مدح)
و در صورت دوم، «
ذمّ» (منافرات
ذمّ) خوانده میشود. کسی که در منافرات
خطبه ایراد میکند
و زشتی
و زیبایی،
کمال و نقص
و ارزش
و ضدارزش بودن امری را که بالفعل موجود است بیان میکند، لازم است که از انواع
و اقسام زیباییها
و زشتیهای اشیاء
و اشخاص مطلع باشد؛ چرا که جمال
و زشتی هر چیزی به حسب خودش است، پس باید اینها را نیک بداند.
برخی از منطقدانان در باره منافره گفتهاند: خطابههای منافری آن است که در مقام
مدح یا
ذم افراد
و یا در قراردادها
و معاملات ایراد میشوند. ابن رشد این گونه خطابهها را «نوع پست» نامیده است،
و به این خاطر منافره نام گرفتهاند که طبایع مستقیم از
مدح و ذم رایج در اجتماع متنفرند زیرا
اکثر آنها بر خلاف حق است. جمعی دیگر هم گفتهاند: وجه نامگذاری این قسم از خطابهها به منافری بر ما پوشیده است
و بهتر است که تظاهری نامیده شوند.
در تنظیم این
مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• مظفر، محمدرضا، المنطق.
• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «منافره»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۵.