• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

منافره

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



منافره، به‌معنای خطابه مربوط به امر موجود در وقت خطابه، با هدف اثبات مصلحت یا مفسده آن است.




خطابه، به حسب اغراض و موارد کاربرد آن بر سه نوع است:
۱.مشاوَرات؛
۲. منافَرات؛
۳. مشاجَرات.


هرگاه امری که در اطراف مصالح و مفاسد آن انشای خطابه می‌شود، در وقت انشای خطابه موجود باشد، آن خطابه «منافره» خوانده می‌شود، که یا به قصد اثبات فضیلت و منفعت امر موجود است، و یا اثبات رذیلت و مضرّت آن. در صورت اول، «مدح» (منافرات مدح) و در صورت دوم، «ذمّ» (منافرات ذمّ) خوانده می‌شود. کسی که در منافرات خطبه ایراد می‌کند و زشتی و زیبایی، کمال و نقص و ارزش و ضدارزش بودن امری را که بالفعل موجود است بیان می‌کند، لازم است که از انواع و اقسام زیبایی‌ها و زشتی‌های اشیاء و اشخاص مطلع باشد؛ چرا که جمال و زشتی هر چیزی به حسب خودش است، پس باید این‌ها را نیک بداند.


برخی از منطق‌دانان در باره منافره گفته‌اند: خطابه‌های منافری آن است که در مقام مدح یا ذم افراد و یا در قراردادها و معاملات ایراد می‌شوند. ابن رشد این گونه خطابه‌ها را «نوع پست» نامیده است، و به این خاطر منافره نام گرفته‌اند که طبایع مستقیم از مدح و ذم رایج در اجتماع متنفرند زیرا اکثر آن‌ها بر خلاف حق است. جمعی دیگر هم گفته‌اند: وجه نام‌گذاری این قسم از خطابه‌ها به منافری بر ما پوشیده است و بهتر است که تظاهری نامیده شوند.
[۴] مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۴۹-۳۵۰.
[۵] گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۷۳-۱۷۴.



در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:

• مظفر، محمدرضا، المنطق.
• گرامی، محمدعلی، منطق مقارن.
• مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد.
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
• خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس.


۱. خواجه نصیرالدین طوسی، محمد بن محمد، اساس الاقتباس، ص۵۴۰-۵۴۱.    
۲. علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید، ص۲۸۴-۲۸۵.    
۳. مظفر، محمدرضا، المنطق، ص۴۳۵.    
۴. مجتهد خراسانی (شهابی)، محمود، رهبر خرد، ص۳۴۹-۳۵۰.
۵. گرامی، محمدعلی، منطق مقارن، ص۱۷۳-۱۷۴.



پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «منافره»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۲۵.    


رده‌های این صفحه : اصطلاحات منطقی | خطابه




جعبه ابزار