من لا یحضره الفقیه (ترجمه غفاری)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ترجمه من لا یحضره الفقیه به اهتمام آقایان علی اکبر غفاری، محمد جواد غفاری و صدر بلاغی به انجام رسیده است. این کتاب، اثر فتوایی
شیخ صدوق رحمة‌الله‌علیه است. ایشان آن دسته از روایاتی که بدان
فتوا داده و به صحت صدورش از معصومین علیه‌السّلام وثوق و قطع داشته آورده است.
این گفته
مترجمان در اول کتاب است: «آرزوی دیرینه ما برای
ترجمه یکی دیگر از غنی‌ترین منابع
فقه شیعی به زبان پارسی و قابل استفاده عموم پارسی زبانان، همراه با متن اعراب گذاری شده، جامه عمل پوشید».
برای اینکه
ترجمه‌ای به چنین ویژگیهایی آراسته شود و هدف و مقصود
مترجمان متحقق شود آنها باید دارای چه ویژگیها و شرایط و چه مرحله‌ای را باید طی کنند؟ اصل اول بهره گیری از اصول و مبانی لازم و مناسب
ترجمه است که عبارت است از: آشنایی و تسلط با
زبان متن کتاب و فهم درست متن مبداء، آشنایی و تسلط کافی بر زبان دیگر (مقصد)، آشنایی با زبان شناسی مقابله‌ای و امانت داری در
ترجمه و اصل دیگر انتخاب صحیح نوع و شیوه
ترجمه است. و با عنایت به آنچه از
مترجمان آمد بررسی ما محدود به حیث روانی و سلامت جملات و چگونگی
ترجمه عبارات و میزان موفقیت آنها در انتقال معنا به مخاطب که عموم پارسی زبانان هستند و همچنین میزان دقت
مترجم در حفظ
امانت می‌شود و اگر به
ترجمه موجود در پیش رویمان بنگریم متوجه می‌شویم که برادران غفاری و صدر بلاغی تا حد بسیار زیادی در این زمینه موفقیت کسب کرده‌اند و اصول فوق را با آنکه
مترجمان چندین نفر هستند توانسته‌اند تا حد زیادی رعایت نمایند و روی هم رفته
ترجمه‌ای دقیق و شیوا و روان ارائه کنند با اینکه در برخی موارد کمی
مترجمان دچار پیچیدگی معنوی و تقیید لفظی شده‌اند و خواننده با
ترجمه‌ای یک دست در تمام جاهای مجلدات برخورد نمی‌کند.
از دیگر ویژگیهای این
ترجمه، اشراف و نظارت استاد عالیقدر علی اکبر غفاری بر کلیه مراحل کار و
ترجمه است و کلیه مطالبی که تحت عنوان «شرح» یا «توضیح» در
ترجمه ۶ مجلد کتاب آمده است مربوط به خود ایشان است که ایشان با اخراج
احادیث این اثر و تصحیح موارد دشوار حدیثی کمک قابل توجهی به بهره گیری و فهم درست خوانندگان از این اثر نموده است.
حال به برخی دیگر از مزایای این
ترجمه بطور خلاصه اشاره می‌شود: آوردن متن عربی با اعراب گذاری بالای صفحه و
ترجمه پائین صفحه که این امر تطبیق را برای خواننده آسان نموده است، برای
روایات شماره تسلسل گزاردن، عنوان بندی متن بر اساس فهرست مطالب و درج آن در بالای هر باب تا خواننده از عنوان کلی بحث آگاه شود، آوردن پاورقیهای بسیار مفید و مختصر.
در پایان تذکر دو نکته مفید است: اول اینکه
مترجمان کتاب بطور تفصیل عبارتند از: جلد اول، محمد جواد غفاری جلد دوم محمد جواد غفاری و صدر بلاغی جلد سوم صدر بلاغی جلد چهارم و پنجم علی اکبر غفاری و جلد ششم علی اکبر غفاری و صدر بلاغی و مقدمه کتاب که شامل مبحث شرح زندگانی
شیخ صدوق ، جایگاه و شان ایشان از بیانات علمای و بزرگان
اسلام ، سفرهای او به کشورها و شهرهای مختلف برای جمع آوری احادیث و در پایان ذکر خاندان شیخ صدوق رحمة‌الله‌علیه توسط محمد جواد غفاری به رشته تحریر درآمده است.
نکته دوم شیخ صدوق رحمة‌الله‌علیه در بیشتر روایات این کتاب صدر سند را حذف کرده و تنها نام صاحب اصل و کتابی را که از او روایت کرده، آورده است پس طریق روایی خود را به صاحب اصل و کتاب در پایان کتاب و در بخش
مشیخه ذکر کرده است.
نسخه
حاضر توسط نشر صدوق تهران با عنوان چاپ اول پائیز ۱۳۶۷ در ۶ مجلد چاپ و به بازار عرضه گردیده شده است.
مجله ماه دین، شماره ۷۱- ۶۶، سال ۱۳۸۳ و شماره ۸۵- ۸۶، آبان و آذر ۱۳۸۳
مجله علوم حدیث، شماره ۱۹ و ۲۰، سال پنجم، پژوهشی در اصول و مبانی و فرآیند
ترجمه قرآن ، سید محمد حسین جواهری.
نرم افزار جامع الاحادیث، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
