• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ملازمه حکم عقل عملی و شرع

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ملازمه میان حسن یا قبح چیزی نزد عقل با تعلق امر یا نهی شارع به آن را ملازمه حکم عقل عملی و شرع گویند.



ملازمه حکم عقل عملی و شرع، مقابل ملازمه حکم عقل نظری و شرع بوده و مراد از آن این است که میان حکم عقل عملی و حکم شرع همراهی و هم سویی وجود دارد؛


یعنی هر کاری را عقل عملی نیکو بداند، شرع نیز آن را نیکو می‌شمارد و هر چیزی را که عقل به قبح آن حکم کند، شرع نیز به قبح و ناپسند بودن آن حکم می‌کند.


در این که چنین ملازمه‌ای وجود دارد یا نه اختلاف است:
مشهور اصولیون به ملازمه اعتقاد دارند و در مقابل، کسانی مانند اخباری‌ها و برخی اصولی‌ها چنین ملازمه‌ای را نمی‌پذیرند. اشاعره این ملازمه را محال می‌دانند.

۳.۱ - دلیل اثبات ملازمه

برای اثبات ملازمه چنین استدلال شده است که شارع ، یکی از عقلا، بلکه بزرگ آنان است، و آن چه عقلا بگویند، شارع نیز با آن ها همراه است.

۳.۲ - دلیل انکار ملازمه

منکران می‌گویند: حکم عقل به حسن و قبح چیزی، برای وادار نمودن مکلف به عمل بر طبق آن کافی است و به حکم شارع نیاز نیست، و الّا آن حکم لغو می‌باشد.
[۴] موسوی بجنوردی، محمد، مقالات اصولی، ص۵۴.



۱. صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۲۹۰.    
۲. صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۱، ص۳۶۲.    
۳. صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۴، ص۱۲۰.    
۴. موسوی بجنوردی، محمد، مقالات اصولی، ص۵۴.



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «ملازمه حکم عقل عملی و شرع».

رده‌های این صفحه : مستقلات عقلیه




جعبه ابزار