• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مقدمات تفسیر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



علوم و شرایط لازم در تفسیر قرآن را مقدمات تفسیر گویند.



تفسیر قرآن دارای شرایط و مقدمات ذیل است:

۱.۱ - علومی که مفسر باید از آن‌ها آگاه باشد

۱. علم لغت (یعنی دانستن کامل زبان عرب و شرح مفردات آن)؛
۲. علم صرف و نحو (برای شناسایی اختلاف اعراب و ساختار کلام عرب)؛
۳. علم اشتقاق (اشتقاق اسامی از ماده‌های گوناگون باعث اختلاف معنا می‌شود)؛
۴. معانی و بیان و بدیع : با «معانی»، خواص ترکیب کلام از نظر افاده معنا، و با «بیان»، خواص کلام از حیث اختلاف در وضوح و خفا و دلالت، و با «بدیع»، راه‌های شیواسازی کلام شناخته می‌شود؛
۵. علم قرائت ؛
۶. علم کلام و اصول دین ؛
۷. اصول فقه ؛
۸. فقه ؛
۹. علم اسباب نزول و قصص قرآن ؛
۱۰. علم حدیث ، درایه و رجال .

۱.۲ - شرایط تفسیر

ب) اتخاذ روشی که مفسر بتواند مقصود را از کلام الهی به بهترین وجه استنباط کند، که درجه نازل آن، محصول ذهن روشن و سرعت انتقال و حسن سلیقه است، و درجه عالی آن را باید « موهبت » نامید. شرایط ذیل باید در این روش مراعات شود:
۱. خلوص نیت ؛
۲. ترک شتاب زدگی در اتخاذ رای ؛
۳. وارد نشدن در مسائلی که علم به آن‌ها خاص خداوند است؛
۴. فرونرفتن در مسائلی که قرآن آن‌ها را مسکوت گذاشته است و دانستن آن‌ها سودی ندارد؛
۵. رجوع به تفاسیر مهم و معتبر؛
۶. خالی بودن ذهن از هرگونه پیش داوری؛
و….
[۴] خرمشاهی، بهاء الدین، قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی)، ص۱۴۳-۱۴۶.
[۵] کمالی دزفولی، علی، شناخت قرآن، ص۳۳۹-۳۵۱.
[۶] عمیدزنجانی، عباسعلی، مبانی و روشهای تفسیر قرآن، ص۳۲۳-۳۳۰.



۱. ذهبی، محمد حسین، التفسیر و المفسرون، ج۱، ص۱۹۷.    
۲. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، الاتقان فی علوم القرآن، ج۴، ص۲۲۷.    
۳. زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۵۳.    
۴. خرمشاهی، بهاء الدین، قرآن پژوهی (هفتادبحث وتحقیق قرآنی)، ص۱۴۳-۱۴۶.
۵. کمالی دزفولی، علی، شناخت قرآن، ص۳۳۹-۳۵۱.
۶. عمیدزنجانی، عباسعلی، مبانی و روشهای تفسیر قرآن، ص۳۲۳-۳۳۰.
۷. زرقانی، محمد عبد العظیم، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۲، ص۵۸-۶۰.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مقدمات تفسیر».    




جعبه ابزار