• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مقتل معمر بن مثنی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



مقالات مرتبط: تاریخ‌ نگاری عاشورا.


مقتل معمر بن مثنی، از مباحث مرتبط به تاریخ‌نگاری عاشورا و مقتل‌نگاری است. این مقتل، یکی از مقاتل قرن سوم هجری و نگاشته معمر بن مثنی است. در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست.



مقتل‌نگاری نوعی از تاریخ‌نگاری است که به طور خاص به شرح و بسط جزئیات شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یارانش در واقعه کربلا می‌پردازد. این روایت‌ها که در ابتدا به صورت شفاهی نقل می‌شدند، بعدها به صورت مکتوب نیز ثبت و ضبط شده و به عنوان "مقتل الحسین" شناخته می‌شوند. قرن‌ سوم‌ را به‌ لحاظ‌ تعداد مقاتل‌ و نگاشته‌های‌ مربوط‌ به‌ واقعه‌ کربلا می‌توان‌ اوج‌ دوره‌ مقتل‌نگاری‌ و نگاشته‌های‌عاشورایی‌ به‌ حساب‌ آورد. البته‌ نگارش‌ مقتل‌ نیز هم‌ چون‌ دیگر شاخه‌های‌ علوم‌، تحت‌ تاثیر فضای‌ پدید آمده‌ در این‌قرن‌ برای‌ نگارش‌ آثار مختلف‌، از جمله‌ مجامع‌ حدیثی‌ بود. در این‌ قرن‌ تلاش‌های‌ ارزنده‌ای‌ در مقتل‌نگاری‌، هم‌ ازسوی‌ شیعیان‌ و هم‌ توسط‌ سنّیان‌ صورت‌ گرفت‌ که‌ بعضاً دست‌ مایه‌ آثار بعدی‌ قرار گرفت‌ که‌ در این‌ میان‌، بخش‌ بسیار اندکی‌ به‌ دست‌ ما رسیده‌ و غالب‌ آن‌ها از بین‌ رفته‌اند. یکی از این مقاتل، مقتل الحسین (علیه‌السّلام)، نگاشته ابوعبیده معمر بن مثنی است.


اَبوعُبیده، مَعمر بن مثنی (۱۱۴ـ ح۲۱۰ق/ ۷۳۲ـ ۸۲۵م)، ‌ راوی و لغت‌شناس بزرگ اوایل عصر عباسی و آشنا به علم انساب و تاریخ بوده است. سال وفاتش به اختلاف سال‌های ۲۰۳ تا ۲۱۳ق ذکر شده، ولی ابن ندیم مرگ او را به سال ۲۱۰ق در بصره نوشته‌اند.


ابوعبید آثار متعددی در زمینه‌های مختلف تألیف کرده و یکی از آنها مقتل الحسین (علیه‌السّلام) است.
[۴] ابن ندیم، اسحاق بن محمد، کتاب الفهرست، ص۵۹.
گرچه در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست اما سید بن طاووس در یکجا _بنابر آنچه در یکی از نسخه‌های ملهوف آمده_ گزارشی را از این مقتل نقل کرده است.
[۶] سید بن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۲۷، تحقیق فارس تبریزیان حسون.
طبری نیز در تاریخ خود گزارشی را از این مقتل آورده است.


۱. بغدادی، اسماعیل بن محمد، هدیة العارفین، ج۲، ص۴۶۶.    
۲. ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۰، ص۲۰۹.    
۳. آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن، الذریعة الی تصانیف الشیعه، ج۲۲، ص۲۸.    
۴. ابن ندیم، اسحاق بن محمد، کتاب الفهرست، ص۵۹.
۵. خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۱۳، ص۲۵۷.    
۶. سید بن طاووس، علی بن موسی، الملهوف علی قتلی الطفوف، ص۱۲۷، تحقیق فارس تبریزیان حسون.
۷. طبری، ابوجعفر، تاریخ الامم والملوک، ج۴، ص۳۸۸.    



• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۶۵.






جعبه ابزار