مقتل ابن ابی الدنیا
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مقتل ابن ابی الدنیا، از مباحث مرتبط به تاریخ‌نگاری
عاشورا و مقتل‌نگاری است. این مقتل، یکی از مقاتل قرن سوم هجری و نگاشته
محمد بن عبید قرشی آموی است. در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست.
مقتل‌نگاری نوعی از تاریخ‌نگاری است که به طور خاص به شرح و بسط جزئیات
شهادت امام حسین (علیه‌السّلام) و یارانش در واقعه
کربلا می‌پردازد. این روایت‌ها که در ابتدا به صورت شفاهی نقل می‌شدند، بعدها به صورت مکتوب نیز ثبت و ضبط شده و به عنوان "مقتل الحسین" شناخته می‌شوند. قرن سوم را به لحاظ تعداد مقاتل و نگاشته‌های مربوط به واقعه کربلا می‌توان اوج دوره مقتل‌نگاری و نگاشته‌های‌عاشورایی به حساب آورد. البته نگارش مقتل نیز هم چون دیگر شاخه‌های علوم، تحت تاثیر فضای پدید آمده در این‌قرن برای نگارش آثار مختلف، از جمله مجامع حدیثی بود. در این قرن تلاش‌های ارزنده‌ای در مقتل‌نگاری، هم ازسوی شیعیان و هم توسط سنّیان صورت گرفت که بعضاً دست مایه آثار بعدی قرار گرفت که در این میان، بخش بسیار اندکی به دست ما رسیده و غالب آنها از بین رفته‌اند. یکی از این مقاتل، مقتل الحسین (علیه‌السّلام)؛ نگاشته ابوبکر عبدالله بن محمد بن عبید بن سفیان بن قیس قرشی آموی، معروف به «ابن ابی الدنیا» است.
اِبْن‌ِ اَبِی‌الدُّنیا، ابوبکر عبدالله بن محمد بن عُبَیْد بن سُفیان بن قَیس قُرَشی (۲۰۸-۲۸۱ق/۸۲۳ -۸۹۴م)، از مورخان و محدّثان قرن سوم هجری می‌باشد که به سال ۲۸۱ قمری در
بغداد درگذشت.
بنابر بر نقل منابع ابن ابی‌الدنیا تألیفات بسیار داشته و یکی از آنها کتاب مقتل الحسین (علیه‌السّلام)، است.
گرچه در حال حاضر هیچ نسخه‌ای از این کتاب در دسترس نیست اما
عبدالرحمن بن جوزی و
ابن عساکر از گزارش‌های وی، بهره برده‌اند. این مقتل نزد
سبط بن جوزی نیز بوده و او در چند جا از کتاب خود، اخباری را از آن نقل کرده است.
• پیشوایی، مهدی، مقتل جامع سیدالشهداء، ج۱، ص۶۵.
