مقامات آل ابراهیم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بنا بر فرموده
قرآن کریم، خداوند متعال مقامات خاصی را به
آل ابراهیم علیه‌السلام عطا فرموند. این مقامات عبارتند از:
آل ابراهیم علیه‌السّلام برخوردار از مقام
امامت از سوی
خداوند:
«... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ
وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
... با اينكه به آل ابراهيم (كه
یهود از خاندان او هستند) كتاب
و حكمت داديم
و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.»
امام باقر علیه‌السلام فرمود: منظور از «ملکا عظیما» قرار دادن مقام امامت در خاندان
حضرت ابراهیم علیه‌السلام است.
۲. «
و‌جَعَلنهُم أَئِمَّةً
یهدونَ بِأَمرِنا...؛
و آنان را پیشوایانی قرار دادیم که به فرمان ما هدایت می‌کردند.» به نظر
علامه طباطبایی ، مقصود از هدایت در این آیه، به دلیل مقید شدن آن به «امر»، هدایت باطنی
و رهبری تکوینی انسان‌ها در مسیر کمال معنوی است، نه هدایت ظاهری که تبلیغ دین
و نشان دادن راه باشد.
بعضی، در ذیل آیه «قالَ إِنِّی جاعِلُک لِلنّاسِ إِماماً قالَ
و مِن ذُرّیتِی»
گفته‌اند: ذرّیه صالح ابراهیم، در پرتو دعای وی به امامت رسیدند.
تسلیم بودن آل ابراهیم علیه‌السلام در برابر خداوند:
وقتی
یعقوب علیه‌السلام هنگام
مرگ، از فرزندانش پرسید: پس از من چه را می‌پرستید؟ گفتند:«نَعبُدُ إِلهَک
و إَلهَ ءَابائِک إبرهیمَ
و إسمعیلَ
و إسحقَ إِلهاً وحداً
و نَحنُ لَهُ مُسلِمون؛
معبود تو،
و‌معبود پدرانت، ابراهیم
و اسماعیل و اسحاق . معبودی یگانه را می‌پرستیم
و در برابر او تسلیم هستیم.»
بهره‌مندى گروهی از آل ابراهیم علیه‌السّلام از مقام
عصمت:
«إِنَّ اللّهَ اصْطَفَى آدَمَ وَنُوحًا وَآلَ إِبْرَاهِيمَ ...؛
خداوند،
آدم و نوح و آل ابراهيم را برتري داد....»
امام صادق علیه‌السّلام در پاسخ به پرسش از آیه فوق درباره «الکتاب» فرمود: منظور از «الکتاب» در این جا نبوت است.
بعضی مفسّران از آیه «وَاجنُبنِی
و بَنِیَّ أَن نَعبُدَ الأَصنام»
عصمت از
گناه را برداشت کرده‌اند ؛ از این رو، فرزندان ابراهیم را در
آیه ، به معصومان خاندان وی (
پیامبر اسلام و اهل‌بیت او) اختصاص داده‌اند.
برخورداری آل ابراهیم علیه‌السّلام از مقام
نبوت :
۱. «... فَقَدْ آتَيْنَآ آلَ إِبْرَاهِيمَ الْكِتَابَ
وَالْحِكْمَةَ وَآتَيْنَاهُم مُّلْكًا عَظِيمًا؛
... با اينكه به آل ابراهيم (كه
يهود از خاندان او هستند)
کتاب و حکمت داديم
و حكومت عظيمي در اختيار آنها قرار داديم.» لازمه اصطفای
خداوند این است که گناه کاران انتخاب نشوند؛ چنان که در بعض
روایات نیز از این آیه برای عصمت
انبیا استدلال شده است،
و به قرینه آیه ۱۱۳
سوره صافات که برخی از آل ابراهیم را
ظالم معرفی کرده استفاده می‌شود که تنها گروهی از آنها
معصوم می‌باشند.
۲. «...
وَ جَعَلنا فِی ذُرّیتِهِما النُّبوَّة؛
و در میان فرزندانش نبوّت را قرار دادیم.» در آیات۱۶۳
سوره نساء سوره انعام آیه ۸۹
؛
سوره انبیاء ، ۷۳
نیز به این مطلب اشاره شده است.
مرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۱، ص۳۷۴، برگرفته از مقاله «مقامات آل ابراهیم علیه‌السلام».
