• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ابن‌جهیم مفیدالدین‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ علی‌ اسدی‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



ابن‌جهیم‌، مفیدالدین‌ ابوعبدالله‌ محمد بن‌ علی‌ اسدی‌، حلی‌، متکلم‌ ، فقیه‌ و اصولی‌ شیعی‌ در سده ۷ق‌/۱۳م‌ است.



نام‌ نیای‌ بزرگ‌ او را ابن‌طاووس‌
[۱] عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ‌ص‌ ۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
به‌ صورت‌ «جهم‌» ضبط کرده‌ است‌
[۲] محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۳۰، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۳] محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، ج۲، ص۲۵۴، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.
[۴] یوسف‌ بحرانی‌، لؤلؤة البحرین‌، ج۱، ص۲۶۵، به‌ کوشش‌ محمد صادق‌ آل‌ بحر العلوم‌، قم‌، مؤسسه آل‌ البیت‌.



از تاریخ‌ تولد و وفات‌ وی‌ اطلاعی‌ در دست‌ نیست‌، لیکن‌ از بررسی‌ احوال‌ مشایخ‌ و راویان‌ وی‌ می‌توان‌ نتیجه‌ گرفت‌ که‌ معاصر و در طبقه محقق‌ حلی‌ (د ۶۷۶ق‌/۱۲۷۷م‌) بوده‌ است‌.


از آنچه‌ علامه حلی‌ درباره ملاقات‌ خواجه‌ نصیرالدین‌ طوسی‌ با محقق‌ حلی‌ در حله‌ و گفت‌ و گوی‌ آن‌ دو نقل‌ کرده‌، چنین‌ برمی‌آید که‌ ابن‌جهیم‌ یکی‌ از سرآمدان‌ عصر خود در اصول‌ عقاید و اصول‌ فقه‌ بوده‌ است، ‌
[۵] محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.

افزون‌ بر این‌، فقاهت‌ وی‌ مورد اذعان‌ علامه حلی‌
[۶] محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
و ابن‌طاووس‌
[۷] محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
نیز بوده‌ است‌. حر عاملی‌ او را ادیب‌ و شاعر نیز دانسته‌ است‌
[۸] محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، ج۲، ص۲۵۳، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.



اسناد روایات‌ مختلف‌
[۹] حسن‌ حلی‌، رجال‌، ج۱، ص۸، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
[۱۰] ‌ عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ص‌ ۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
[۱۱] محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۳۰، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۱۲] محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۷۸، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
[۱۳] محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۸۷، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
نشان‌ می‌دهد که‌ ابن‌جهیم‌ از مشایخ‌ اجازه‌ نیز بوده‌ و حر عاملی‌
[۱۴] محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، ج۲، ص۲۵۳، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.
وی‌ را صدوق‌ دانسته‌ است‌. از مشایخ‌ او سید فخار بن‌ معدّ موسوی‌ قابل‌ ذکر است‌.
[۱۵] حسن‌ حلی‌، رجال‌، ج۱، ص۸، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
[۱۶] ‌ عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ص‌ ۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.



در میان‌ راویان‌ و شاگردان‌ وی‌ نیز نام‌ کسانی‌ چون‌ علامه‌ حسن‌ بن‌ یوسف‌ حلی‌ ،
[۱۷] محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
تقی‌الدین‌ حسن‌ بن‌ علی‌ بن‌ داوودحلی‌
[۱۸] حسن‌ حلی‌، رجال‌، ج۱، ص۷- ۸، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
و سید عبدالکریم‌ بن‌ طاووس‌
[۱۹] عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ج۱، ص۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
به‌ چشم‌ می‌خورد.


از یک‌ سند شهید اول‌
[۲۰] محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص‌ ۸۷، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
برمی‌آید که‌ سید مجدالدین‌ محمد بن‌ علی‌ پدر عمیدالدین‌ نیز بدون‌ واسطه‌ از وی‌ روایت‌ کرده‌ است‌.


(۱) عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
(۲) یوسف‌ بحرانی‌، لؤلؤة البحرین‌، به‌ کوشش‌ محمد صادق‌ آل‌ بحر العلوم‌، قم‌، مؤسسه آل‌ البیت‌.
(۳) محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.
(۴) حسن‌ حلی‌، رجال‌، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
(۵) محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
(۶) محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌


۱. عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ‌ص‌ ۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
۲. محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۳۰، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
۳. محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، ج۲، ص۲۵۴، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.
۴. یوسف‌ بحرانی‌، لؤلؤة البحرین‌، ج۱، ص۲۶۵، به‌ کوشش‌ محمد صادق‌ آل‌ بحر العلوم‌، قم‌، مؤسسه آل‌ البیت‌.
۵. محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۶. محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۷. محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۸. محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، ج۲، ص۲۵۳، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.
۹. حسن‌ حلی‌، رجال‌، ج۱، ص۸، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
۱۰. ‌ عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ص‌ ۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
۱۱. محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۳۰، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۲. محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۷۸، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۳. محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص۸۷، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.
۱۴. محمد حر عاملی‌، امل‌ الإمل‌، ج۲، ص۲۵۳، به‌ کوشش‌ احمد حسینی‌، بغداد، ۱۳۸۵ق‌/۱۹۶۵م‌.
۱۵. حسن‌ حلی‌، رجال‌، ج۱، ص۸، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
۱۶. ‌ عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ص‌ ۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
۱۷. محمدباقر مجلسی‌، بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص۶۴، بیروت‌، ۱۴۰۳ق‌/۱۹۸۳م‌.
۱۸. حسن‌ حلی‌، رجال‌، ج۱، ص۷- ۸، به‌ کوشش‌ جلال‌ الدین‌ محدث‌، تهران‌، ۱۳۴۲ش‌.
۱۹. عبدالکریم‌ ابن‌ طاووس‌، فرحة الغری‌، ج۱، ص۱۰۹، نجف‌، ۱۳۶۸ق‌/۱۹۴۹م‌.
۲۰. محمد شهید اول‌، الاربعون‌ حدیثاً، ج۱، ص‌ ۸۷، قم‌، ۱۴۰۷ق‌/۱۹۸۷م‌.



دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن‌جهیم»، ج۳، ص۱۰۵۵.    






جعبه ابزار