معالم الدین و ملاذ المجتهدین (قسم الفقه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
معالم الدین و ملاذ المجتهدین (قسم الفقه) تالیف جمال الدین حسن بن زین الدین فرزند
شهید ثانی و مشهور به
صاحب معالم ، از فقهای
شیعه و از علمای اصولی آغاز
قرن یازدهم هجری قمری و متوفای
سال ۱۰۱۱ هجری قمری است.
حسن بن زین الدین در این کتاب به سبکی زیبا و روان به شرح و توضیح مباحث علم فقه می‌پردازد. وی در این کتاب فقط به بررسی کتاب الطهاره و ابواب آن می‌پردازد. وی بیشتر به طرح مباحث اختلافی میان علمای
شیعه پرداخته و در موضوعات اتفاقی توقف زیادی ندارد. مؤلف در آغاز به آیات
قرآن اشاره دارد. اگر اجماعی در مسئله باشد بیان می‌نماید. سپس به بررسی روایات از نظر سند و دلالت و ارزش و اعتبار آنها و یا
تعارض نصوص می‌پردازد. وی در آغاز هر موضوعی اگر مورد اتفاق علما باشد به آن اشاره و گرنه نظر مشهور یا مشهورتر را بیان می‌فرماید. سپس نظریات دیگران را مطرح می‌نماید. در آغاز ادله مخالف را نقل کرده و سپس در آن مناقشه و نظر خود را بیان می‌فرماید. اگر چه گاهی نیز در آغاز نظر خود را مطرح می‌نماید. وی در این کتاب به آراء اصولی خود در بخش علم اصول کتاب توجه فراوان دارد.
کتاب معالم الدین و ملاذ المجتهدین قسم
فقه یکی از آثار فقهی ارزشمند نویسنده توانای آن
حسن بن زین الدین ، فرزند
شهید ثانی و مشهور به صاحب معالم می‌باشد. اگر چه بخش فقه کتاب معالم از ارزش و اعتبار والایی برخوردار است. ولی بخش اصولی این کتاب آنقدر درخشان و مشهور شده که این بخش را تحت الشعاع خود قرار داده لذا شاید برخی به این بخش توجه نداشته و یا آنرا نشناسند. اگر چه از نظر اتقان علمی و ارزش علمی چیزی از بخش اول کمتر نباشد. نکته دیگر اینکه این بخش فقط شامل کتاب الطهاره می‌باشد و شامل همه
ابواب فقه نیست. و شاید یکی از ادله عدم شهرت آن نیز همین مسئله باشد.
مؤلف در پایان کتاب می‌نویسد: «و اتفق الفراغ من تسویده سحر لیلة الاحد الثانیة من ربیع الثانی ولی من اول الربیع سنة اربع و تسعین و تسعمائة و کتب مؤلفه العبد الفقیر الی رحمة ربه الغنی حسن بن زین الدین بن علی الشامی العاملی عامله الله بلطفه و حلمه و عفی عن اسائته و جرمه و غفر له و لوالدیه و لجمیع المؤمنین و المؤمنات و الحمد لله رب العالمین و صلواته علی نبیه محمد المصطفی و عترته الطیبین الطاهرین».
یعنی پایان نگارش این کتاب سحر شب یکشنبه دوم
ربیع الثانی سال ۹۹۴ هجری قمری می‌باشد. و مؤلف آن بنده محتاج به
رحمت پروردگار بی نیاز
حسن فرزند زین الدین فرزند
علی شامی عاملی می‌باشد که امیدوارم خداوند متعال با لطف و حلم خود با او رفتار نماید و گناهان و اشتباهات او را مورد بخشش خود قرار دهد. و همچنین
پدر و
مادر و جمیع مردان و زنان
مؤمن و
حمد و
سپاس مخصوص پروردگار جهانیان است و درود او بر پیامبرش
حضرت محمد مصطفی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و
اهل بیت پاک و مطهرش.
۱- نسخه‌ای خطی در
کتابخانه حضرت آیة الله نجفی مرعشی به شماره ۴۵۸۵ در شهر مقدس
قم .
تاریخ پایان نگارش این نسخه سال ۱۰۰۱ هجری قمری می‌باشد.
این نسخه با نسخه اصل به خط مؤلف مقابله شده است.
۲- نسخه‌ای خطی در کتاب خانه حضرت آیة الله نجفی مرعشی به شماره ۷۱۷۹ در شهر مقدس قم.
تاریخ نگارش آن سال ۱۲۴۵ هجری قمری و نگارنده آن موسی بن قاسم اصغر کاظمی است.
۳- نسخه‌ای چاپی در کتاب خانه حضرت آیة الله نجفی مرعشی در شهر مقدس قم. این نسخه چاپ سنگی می‌باشد.
نسخه‌ای که در این برنامه از آن استفاده شده است. ناشر آن مؤسسه انتشاراتی فقه و تاریخ نشر آن سال ۱۴۱۸ هجری قمری می‌باشد.
این نسخه در دو جلد و در قطع وزیری و چاپ اول می‌باشد. تحقیق این چاپ نیز توسط جناب سید منذر حکیم انجام شده است.
نرم افزار جامع فقه اهل بیت، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور).
