مطلوب (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مطلوب:(الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ) در اين كه منظور از
«مطلوب» از مادّه «
طَلَب»
در اين آيه چيست؟ حق همان است كه: منظور از
«مطلوب» خود بتها است كه ضعيف هستند و ناتوان.
بعضى از
مفسران نيز، احتمال داده‌اند: «طالب» اشاره به «مگس» و «مطلوب» اشاره به بتها است (زيرا مگس‌ها به سراغ بتها مى‌روند تا از مواد غذايى روى آنها بهره گيرند).
بعضى ديگر، «
مطلوب» را مگس دانسته‌اند (زيرا به فرض كه بتها به فكر آفرينش مگس ضعيفى بيفتند قادر نخواهند بود) ولى تفسير اول صحيح‌تر به نظر مى‌رسد.
(يَا أَيُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوا لَهُ إِنَّ الَّذِينَ تَدْعُونَ مِن دُونِ اللَّهِ لَن يَخْلُقُوا ذُبَابًا وَ لَوِ اجْتَمَعُوا لَهُ وَ إِن يَسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَيْئًا لَّا يَسْتَنقِذُوهُ مِنْهُ ضَعُفَ الطَّالِبُ وَ الْمَطْلُوبُ) (اى مردم! مَثَلى زده شده است، به آن گوش فرا دهيد: كسانى را كه غير از خدا مى‌خوانيد (و پرستش مى‌كنيد)، هرگزنمى‌توانند مگسى بيافرينند، هر چند براى اين كار دست به دست هم دهند؛ و هرگاه مگس چيزى از آنها بربايد، نمى‌توانند آن را بازپس گيرند. هم طلب‌كننده ناتوان است، و هم طلب شونده (هم عابدان، و هم معبودان).)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مقتضاى مقام اين است كه مراد از طالب آلهه باشد كه بت‌پرستان آنها را مى‌خوانند، چون فرض اين است كه مگس چيزى از آلهه ربوده باشد و آلهه قادر بر پس گرفتن آن نباشند. و نيز طالب خلقت پشه‌اى باشند و آلهه توانايى چنين كارى را نداشته باشند و نيز مطلوب مگس باشد كه مطلوب آلهه است يا براى خلق كردن، و يا پس گرفتن چيزى كه ربوده. اين جمله نهايت درجه ضعف بتها را مى‌رساند، چون در اين جمله ضعف بتها به حدى كه از ضعيف‌ترين حيوانات در نظر مردم ضعيف‌تر باشد اثبات گرديده است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مطلوب»، ص۵۳۴.
