مطلق و مقید ایجابی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
موجبه بودن
حکم در
مطلق و
مقیّد را مطلق و مقید ایجابی گویند.
مطلق و مقید از نظر
اختلاف و
اتفاق، و کیفیت و سبب حکم، اقسامی دارد که به لحاظ
حمل مطلق بر مقید و یا عدم آن،
احکام آن متفاوت می‌گردد.
مطلق و مقید ایجابی، آن است که از لحاظ کیفیت حکم، هر دو
حکم ایجابی باشد، چه از نظر حکم و سبب آن
موافق باشد یا
مخالف.
۱.
اتحاد در حکم و موجب حکم و توافق در ایجاب (که مطلق، بر مقید حمل می‌گردد): «ان دخلت المدینة فاکرم عالما فیها»، «ان دخلت المدینة فاکرم عالما فقیها فیها»؛
۲. اختلاف در حکم و اتفاق در ایجاب (به هر دو عمل می‌شود): «اکرم عالما»، «اطعم عالما فقیرا»؛
۳. اختلاف در حکم، و (اتفاق در موجب و ایجاب) «اکرم عالما لعلمه»، «اطعم عالما فقیرا لعلمه»؛
۴. اختلاف در حکم و موجب، و (اتفاق در ایجاب) «اکرم عالما لعلمه»، «اطعم عالما فقیرا لفقره»؛
۵. اتحاد در حکم، (اختلاف در موجب، و اتفاق در ایجاب) «ان سافرت فارکب فی الفلک»، «ان سافرت فارکب فی الفلک المشحون».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۴۲، برگرفته از مقاله «مطلق و مقید ایجابی».
