مطلق و مقید ایجابی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
موجبه بودن
حکم در
مطلق و مقیّد را
مطلق و مقید ایجابی گویند.
مطلق و مقید از نظر
اختلاف و اتفاق،
و کیفیت
و سبب حکم، اقسامی دارد که به لحاظ
حمل مطلق بر
مقید و یا عدم آن،
احکام آن متفاوت می‌گردد.
مطلق و مقید ایجابی، آن است که از لحاظ کیفیت حکم، هر دو
حکم ایجابی باشد، چه از نظر حکم
و سبب آن
موافق باشد یا
مخالف.
۱.
اتحاد در حکم
و موجب حکم
و توافق در ایجاب (که
مطلق، بر
مقید حمل می‌گردد): «ان دخلت المدینة فاکرم عالما فیها»، «ان دخلت المدینة فاکرم عالما فقیها فیها»؛
۲. اختلاف در حکم
و اتفاق در ایجاب (به هر دو عمل می‌شود): «اکرم عالما»، «اطعم عالما فقیرا»؛
۳. اختلاف در حکم،
و (اتفاق در
موجب و ایجاب) «اکرم عالما لعلمه»، «اطعم عالما فقیرا لعلمه»؛
۴. اختلاف در حکم
و موجب،
و (اتفاق در ایجاب) «اکرم عالما لعلمه»، «اطعم عالما فقیرا لفقره»؛
۵.
اتحاد در حکم، (اختلاف در
موجب،
و اتفاق در ایجاب) «ان سافرت فارکب فی الفلک»، «ان سافرت فارکب فی الفلک المشحون».
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۴۲، برگرفته از مقاله «مطلق و مقید ایجابی».
