مشروطه خاصه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مشروطه خاصه، یکی از اقسام
قضایای موجهه مرکبه می‌باشد که به قيد "لا دوام ذاتى" مقيد شده است.
قضیه مشروط، از اقسام قضایای موجهه مرکبه و همان
قضیه مشروط عامه است که به قید " لا دوام ذاتی " مقید شده است. مشروطه عامه قضیه‌ای است که به
ضرورت ثبوت
محمول بر
موضوع دلالت کند، مادام که وصف برای موضوع ثابت باشد. پس در این قضیه (مشروطه خاصه)، اگر چه ممکن است موضوع از وصف خود جدا گردد (و دیگر بدان موصوف نباشد، با وجود این) ممکن است محمول برای ذات موضوع دائم الثبوت باشد و یا ممکن است که دائم الثبوت نباشد. برای دفع احتمال و
یقین به این که ثبوت محمول برای موضوع دائمی نیست، قضیه به قید " لا دائم ذاتی " مقید می‌گردد، و مقصود از عبارت "لا دائم ذاتی" اشاره به
قضیه مطلقه عامه است.
پس قضیه مشروطه خاصه، مرکب است از مشروطه عامه صریح و مطلقه عامه‌ای که توسط عبارت "لا دائم" به آن اشاره شده است مانند: هر درختی ضرورتاً
نامی است مادام که درخت است نه همیشه. به عبارت دیگر، هر درختی
بالفعل،
نامی نیست. مشروطه عامه‌ای که جزء اول قضیه مشروطه خاصه است موجبه و مطلقه عامه که جزء دوم است سالبه است.
این قضیه را "مشروطه" گویند. برای این که جهت ضرورت در آن مشروط و مقید به وصف عنوانی است، و "خاصه" گویند برای این که از مشروطه عامه اخص است.
در تنظیم این مقاله از منابع ذیل استفاده شده است:
• علامه حلی، حسن بن یوسف، الجوهر النضید.
• قطب‌الدین رازی، محمد بن محمد، تحریر القواعد المنطقیه فی شرح رسالة الشمسیه.
• مشکوةالدینی، عبدالمحسن، منطق نوین مشتمل بر اللمعات المشرقیه فی الفنون المنطقیه.
• تفتازانی، عبدالله بن شهاب‌الدين، الحاشیة علی تهذیب المنطق.
پایگاه مدیریت اطلاعات علوم اسلامی، برگرفته از مقاله «مشروطه خاصه»، تاریخ بازیابی۱۳۹۶/۴/۱۶.
