مسک - به فتح میم (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَسْک (به فتح میم و سکون سین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای گرفتن و نگاه داشتن است. از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه،
إِمْساک ( به همزه مکسور و سکون میم) و
تَمْسیک (به فتح تاء و سکون میم) که هر دو به معنای گرفتن و نگاه داشتن است.
مِساک (به کسر میم) اوّل چيزى كه با آن نگاه داشته مى‌شود.
مَسْک و
إِمْساک به معنای گرفتن و نگاه داشتن است.
تَمْسیک نيز به همان معنى است، بخل را از آن جهت امساک گويند كه منع كردن مال و نگاه داشتن از ديگران است.
مِساک (به کسر میم) اوّل چيزى كه با آن نگاه داشته مى‌شود. مواردى از این کلمه در نهج البلاغه آمده است.
چنان‌كه
حضرت علی (علیه‌السّلام) فرموده:
«طُوبَى لِمَنْ ... أَنْفَقَ الْفَضْلَ مِنْ مَالِهِ، وَ أَمْسَكَ الْفَضْلَ مِنْ لِسَانِهِ» «خوشا به حال كسى كه زيادى مالش را انفاق كند و زيادى سخنش را نگاه دارد و نگويد.»
(شرح‌های حکمت:
)
درباره آن‌هایی‌كه گفتند: كشندگان
عثمان محاكمه شوند، حضرت فرمود: وقتش هنوز نرسيده است و در آخر فرمود:
«وَ سَأُمْسِكُ الاَْمْرَ مَا اسْتَمْسَكَ، وَ إذَا لَمْ أَجِدْ بُدّاً فَآخِرُ الدَّواءِ الْكَيُّ» «جريان امر را در همين وضع نگاه مى‌دارم تا نگاه داشته مى‌شود، و اگر چاره‌اى پيدا نكردم و در مقابلم ايستادند ناچار مى‌جنگم و از بين مى‌برم، چون آخرين دوا داغ نهادن بر زخم است.»
(شرح‌های خطبه:
)
و حضرت فرموده:
«بِمِسَاكِ قُوَّتِهِ» «با فكر و عقل نارساى بشر او را نتوان درک كرد»
(شرح‌های خطبه:
)
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مسک»، ج۲، ص۹۷۸.
