مَسّ (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَسّ (به فتح میم و تشدید سین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای
دست زدن، رسيدن و يافتن است.
از مشتقات این کلمه در
نهج البلاغه،
مُمَاسَّة (به ضم میم و فتح سین) به معنای دست‌زدن است.
مَسَّ به معنای دست زدن، رسيدن و يافتن است.
طبرسی فرموده: مسّ نظير لمس است، فرق‌شان آن است که لمس توأم با احساس است و اصل مسّ چسبيدن و شدت جمع شدن است. مواردى از آن در نهج البلاغه آمده است.
برخی از مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
حضرت علی (علیه‌السّلام) درباره تقّربش به
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده:
«وَضَعَني في حِجْرِهِ وَ أَنا وليدٌ يَضُمُّني إِلَى صَدْرِهِ... وَ يُمِسُّني جَسَدَهُ، وَ يُشِمُّني عَرْفَهُ.» «من بچه بودم كه آن حضرت مرا در آغوش مى‌گرفت و در سينه‌اش مى‌فشرد، بدنش را به بدن من مى‌چسبانيد و بوى خوشش را به مشام من مى‌رسانيد.»
حضرت به
معاویه مى‌نويسد:
«وَ احْذَرْ أَنْ يُصيبَكَ اللهُ مِنْهُ بِعاجِلِ قارِعَة تَمَسُّ الاَْصْلَ، وَ تَقْطَعُ الدّابِرَ.» «بترس از آن‌كه
خداوند بلاى عاجل و زودرسى بر تو برساند.»
حضرت به
عاملان خراج مى‌نويسد:
«وَ لا تَمَسُّنَّ مالَ أَحَد مِنَ النّاسِ، مُصَلٍّ وَ لا مُعاهَد، إِلاّ أَنْ تَجِدوا فرَساً أَوْ سِلاحاً يُعْدى بِهِ عَلَى أَهْلِ الاِْسْلامِ.» «به مال كسى دست نزنيد اهل نماز (
مسلمان) باشد يا
اهل ذمّه، مگر آن‌كه اسبى يا سلاحى پيدا كنيد كه در تجاوز به اهل
اسلام به كار گرفته مى‌شود.»
حضرت درباره قبيله
بنی‌تمیم به
عبداللّه بن عباس مى‌نويسد:
«وَ إِنَّ لَهُمْ بِنا رَحِماً ماسَّةً، وَ قَرابَةً خاصَّةً، نَحْنُ مَأْجورونَ عَلَى صِلَتِها.» «براى آنها نسبت به ما رحم و قرابت چسبنده و نزديک دارد كه در صورت صله رحم از خدا پاداش خواهيم داشت.»
گويند ميان بنى‌تميم و
بنی‌هاشم مواصلتى بوده و يا نسبت آنها بعد از نسل‌هایى به
قریش مى‌رسيده است.
مواردی از این ماده در «نهج‌البلاغه» استفاده شده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مسّ»، ج۲، ص۹۷۷.
