مرجع الطلاب فی الإعراب (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مرجع الطلاب فی
الإعراب، ابراهیم شمس‌الدین است.
«مرجع الطلاب فی
الإعراب»، تألیف ابراهیم شمس‌الدین از آثار معاصر با موضوع
علم نحو است که با تحقیق فوزیه طرمباتی، به
زبان عربی، در یک جلد منتشر شده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه و چهل و هشت فصل است. نویسنده با رعایت متد آموزشی، هر فصل
کتاب را در دو بخش تعریف و مثال تدوین نموده است که در فراگیری مطالب تأثیر بسزایی دارد.
نویسنده در مقدمه کتاب، چنین می‌نویسد: «قواعد لغت
عرب دائماً متهم به خشکی و دشواری در فهم و درک کامل آن بوده‌اند». وی شیوه عرضه این قواعد را سبب ایجاد این دیدگاه دانسته است.
شمس‌الدین در توضیح هدف نگارش کتاب چنین توضیح می‌دهد که دانش‌جو دائماً نیازمند
شناخت اعراب مفردات و جمله‌های
لغت عرب است و البته رسیدن به این هدف با استفاده از کتاب‌های مفصل موجود مشکل است؛ لذا سبب می‌شود که دانش‌جو این موضوع مهم را رها کند. با درک این موضوع وی تصمیم به نگارش کتابی مبسوط در زمینه
اعراب با استفاده از کتب مختص به این موضوع می‌گیرد.
نویسنده، مباحث کتاب را با ذکر تعاریف مختلف «
اعراب» و اقسام سه‌گانه
اعراب آغاز کرده است. پس از آن
اعراب افعال خمسه، فعل ماضی و مضارع و امر، اسم مقصور و منقوص، اسم علم،
اسم فعل و اشاره و موصول و
اعراب ادوات شرط، کنایات و... را ذکر نموده است.
برخلاف بسیاری از آثار که توضیح‌محور بوده و بیشتر بر شرح و توضیح مطالب تکیه دارند، شمس‌الدین بر یادگیری مطالب از طریق مثال متمرکز شده و لذا گاه تنها به ذکر مثال بسنده کرده و توضیح مثال را در فهم مطلب کافی دانسته است.
از جمله ایراداتی که به کتاب وارد است، استفاده اندک از
آیات و
روایات است که نویسنده می‌توانست همچون بسیاری از آثار معاصر، از شواهدی قرآنی و روایی به‌نحو شایسته‌ای استفاده کند.
نویسنده در آخرین فصل کتاب به
اعراب جمله پرداخته و در دو بخش، جملاتی که محلی از
اعراب دارند و جملاتی راکه محلی از
اعراب ندارند، به ترتیب در هفت و هشت دسته با
ذکر مثال بیان کرده است.
نرم‌افزار ادبيات
عرب، مرکز تحقيقات کامپيوتری علوم اسلامی.
