مرتضی مطهری (فعالیت‌های علمی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
آیت‌الله مرتضی مطهری (۱۲۹۸-۱۳۵۸ ه.ش)، مشهور به استاد مطهری و شهید مطهری، متفکر، محقق، عالم، نویسنده، مدرس و یکی از دانشمندان
اسلام‌شناس
در قرن چهاردهم بود.
او از مرزبانان
دین اسلام در عصر حاضر شناخته می‌شود و تلاش‌ها و فعالیت‌های علمی بسیاری به
اسلام داشته است. از مهم‌ترین فعالیت‌های وی سخنرانی، مبارزه با تهاجمات دشمنان و نویسندگی است.
استاد مطهری بعد از حدود سی سال بهره‌گیری از
قرآن و
عترت، قدم
در سنگر نویسندگی گذارد و سلاح قلم را به دست گرفت و مرزبان
اسلام شد.
این مرزبان، فقط به حلّ مشکلات و پاسخگویی به سؤال‌های موجود درباره مسائل
اسلامی می‌اندیشید و هدف نوشته‌هایش همان بود.
او معتقد بود دین
اسلام یک دین ناشناخته است. حقایق این دین به‌طور تدریجی
در نظر مردم واژگونه شده است و علت اساسی گریز گروهی از مردم، آموزش‌های غلطی است که به نام
اسلام داده می‌شود. این دین مقدس بیش از هر چیز، از طرف برخی از کسانی که مدعی حمایت از آن هستند ضربه و صدمه می‌بیند.
در سال
۱۳۳۶ ش به همت جمعی از دانشمندان
حوزه علمیه قم، نشریه مکتب تشیع شروع به فعالیت کرد. استاد مطهری هم با این مجله، همکاری علمی و ارشادی داشت. مقالاتی از استاد مطهری
در نشریه مکتب تشیع منتشر شد، از جمله: «اصالت روح»، «قرآن و
مسأله‌ای از حیات»، «توحید و تکامل» و «حق عقل
در اجتهاد».
بعد از تأسیس
انجمن اسلامی پزشکان (۱۳۳۷-۱۳۳۸ ش.)، استاد مطهری یکی از مهم‌ترین سخنرانان جلسات این انجمن بود.
ایشان
در سخنرانی‌هایش، موضوعات حساس و سرنوشت‌سازی مانند
توحید،
نبوت،
معاد،
مسأله حجاب،
بردگی در نگاه
اسلام،
صلح امام حسن (علیه
السلام)،
امام صادق (علیه‌السلام) و
مسأله خلافت،
مسأله ولایت‌عهدی امام رضا (علیه
السلام)،
تربیت اسلامی،
فطرت،
ربا،
بانک،
بیمه و ... را مورد بررسی عالمانه قرار داد و آثاری ارزشمند به یادگار نهاد.
طرح تدوین «
داستان راستان» از سوی یکی از مؤسسات علمی به آیت‌الله مطهری پیشنهاد شد. استاد چون این کار را پسندیده و مفید یافت تعهد کرد که آن را انجام دهد. او
در زمانی شروع به داستان‌نویسی کرد که استادی مشهور
در دانشگاه بود و از شخصیت‌ها و عالمان مهم مذهبی
در کشور شمرده می‌شد.
جلد اول داستان راستان
در سال
۱۳۳۹ ش و جلد دوم
در سال
۱۳۴۳ ش چاپ و منتشر شد و با توجه و استقبال کم‌نظیر مردم مواجه گشت.
استاد مطهری سال‌ها بود که آرزوی تأسیس مؤسسه‌ای علمی ـ فرهنگی را داشت تا بتواند جوابگوی نیازهای فکری جامعه باشد و به نشر و تبلیغ معارف عالی
اسلامی بپردازد. سرانجام
در سال
۱۳۴۶ ش به کمک چند تن از دوستانش، از جمله آقای
محمد همایون، حجة
الاسلام سید علی شاهچراغی، مؤسسه
حسینیه ارشاد را تأسیس کرد.
بعد از تأسیس حسینیه ارشاد، به کار این مؤسسه دل بست و با شور و حرارت و آگاهی و درایت به همکاری و برنامه‌ریزی پرداخت. او دانشمندان بسیاری را به آنجا دعوت می‌کرد تا سخنرانی کنند و خود نیز یکی از موفق‌ترین سخنرانان آن بود.
کتاب
علل گرایش به مادّیگری _که تکمیل شده دو سخنرانی استاد مطهری
در سال‌های ۴۸ و ۴۹
در دانشسرای عالی است_
در [[|سال ۱۳۵۰ ش]] منتشر شد. استاد این اثر کارآمد را
در زمانی تألیف کرد که
در میان نسل جوان، گرایشی به مکاتب مادی _و از جمله
مارکسیسم_ مشاهده می‌شد. سران
سازمان منافقین هم
در حال گرایش به مارکسیسم بودند که سرانجام مارکسیست شدند و به‌طور رسمی این تغییر
ایدئولوژی را اعلام کردند.
استاد مطهری
در این کتاب به بررسی نقش
کلیسا، مفاهیم فلسفی، اجتماعی و سیاسی و ...
در گرایش به مادیگری می‌پردازد، و علل لغزش‌ها و انحراف‌ها را
در این زمینه روشن می‌سازد.
یکی از درس‌هایی که استاد مطهری
در منزل خودشان برقرار کرد درباره فلسفه تاریخ بود که از سال
۱۳۵۵ ش تا
۱۳۵۷ ش با جمع برخی از شاگردان برگزار می‌شد.
استاد
در این دروس، آراء فلاسفه غرب و
اسلام را
در مورد مباحثی مانند «عوامل محرک تاریخ»، «ارزش تاریخ»، «جامعه و فرد»، «ارتباط تاریخ با علم، مذهب و اخلاق»، «علیت
در تاریخ»، «تکامل تاریخ»، «پیش‌بینی آینده» و ... عالمانه نقد و بررسی می‌کرد.
آخرین اثر قلمی استاد مطهری، کتاب «
مقدمه‌ای بر جهان‌بینی اسلامی» است این کتاب
در سال‌های ۵۶ و ۵۷ به رشته تحریر
در آمد.
آن استاد عالی‌قدر انحرافات فراوانی
در نشریات برخی گروه‌های به ظاهر
اسلامی و آثار بعضی روشنفکران
مسلمان درباره جهان‌بینی
اسلامی مشاهده می‌کرد. بدین‌علت و برای جلوگیری از التقاط، و از همه مهم‌تر برای روشن کردن نظر
اسلام، این اثر را نوشت و
در آن بسیاری از اشتباهات فکری روشنفکران را آشکار ساخت.
در این کتاب، مواضع و جهان‌بینی بعضی از گروهک‌ها مانند «منافقین» مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.
کتاب علل گرایش به مادّیگری که
در سال
۱۳۵۰ ش منتشر شده بود مورد استقبال شایان مردم حقیقت‌جو قرار گرفت، به‌طوری که
در سال ۱۳۵۷ ش به چاپ هشتم رسید و استاد مقدمه‌ای تحت عنوان «ماتریالیسم
در ایران» بر آن افزود.
استاد مطهری
در این مقدمه به افشا و نقد شیوه‌های جدید تبلیغ
ماتریالیسم در ایران می‌پردازد و این بحث را
در دو بخش ارائه می‌کند: ۱. تحریف شخصیت‌ها. ۲. تحریف آیات قرآن.
در این مقدمه سودمند بود که آراء برخی از گروهک‌ها، از جمله
گروهک فرقان مورد نقد و بررسی عالمانه و منصفانه قرار گرفت و پوچی و سستی آن آشکار شد.
بعد از انتشار این مقدمه، گروهک فرقان اطلاعیه‌ای منتشر کرد به این مضمون: هر کس که
در مسیر افکار ما قرار گیرد، به طریق انقلابی پاسخ او را می‌دهیم. اما استاد مطهری فرمود: اگر قرار باشد که انسان از دنیا برود، چه بهتر که
در راه اصلاح عقاید و دفاع از
اسلام باشد، و من
در این راه کوچک‌ترین تردیدی ندارم.
•
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «شهید مطهری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۲/۰۶. •
سایت پژوهه، برگرفته از مقاله «شهید مطهری»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۲/۰۶.
