مراتب تشبیه
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مراتب
تشبیه، تقسیم «
تشبیه » به اعتبار ذکر همه یا بعضی از ارکان چهارگانه
تشبیه را می‌گویند.
تشبیه از نظر
بلاغت مراتبی دارد که به ترتیب از مرتبه ضعیف به قوی ذکر می‌شوند:
۱. تمام
ارکان تشبیه (
مشبه ،
مشبه به ،
وجه شبه و
ادات تشبیه ) ذکر شود؛ مانند: «زید کالاسد فی الشجاعة» این نوع
تشبیه از نظر بلاغت، ضعیف‌ترین انواع
تشبیه است.
۲. ترک ادات
تشبیه و ذکر
مشبه،
مشبه به و وجه
شبه. مانند: «زید اسد فی الشجاعة».
در این
تشبیه، مقداری بلاغت و
مبالغه وجود دارد که از مرتبه اول قوی تر است.
۳. ترک وجه
شبه؛ مانند: «زید کالاسد» که
در آن نوعی مبالغه و قوت هست که از مرتبه دوم قوی تر است؛ زیرا حذف وجه
شبه در ظاهر عمومی تر است.
۴. ترک ادات
تشبیه و وجه
شبه؛ مانند: «زید اسد». این
تشبیه از قوی‌ترین انواع
تشبیه است؛ زیرا مزایای نوع دوم و سوم
در آن نهفته است.
پس برترین مرتبه
تشبیه در بلاغت، ترک وجه
شبه و ادات
تشبیه است که به آن «
تشبیه بلیغ » نیز می‌گویند؛ مانند: (وازواجه امهاتهم).
و (و سراجا منیرا).
در این دو آیه، وجه
شبه و ادات
تشبیه هر دو محذوفند.
فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «مراتب تشبیه».
