معانی ماده امر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
بحث پیرامون معانی مختلف ماده
امر و چگونگی
دلالت ماده بر آنها را معانی ماده امر گیند.
ماده امر در معانی زیادی به کار رفته است، از جمله:
۱. «طلب»، مانند: «امرتک بکذا؛ من فلان کار را از تو می‌خواهم»؛
۲. «شیء» مانند: «رایت الیوم امرا عجیبا؛ امروز چیز عجیبی را دیدم»؛
۳. «شان»، به معنای حالت و
کیفیت، مانند: «شغلنی امر کذا»؛
۴. «فعل»، به معنای کار و عمل خارجی با قطع نظر از حیثیت
انتساب آن، مانند: «و ما امر فرعون برشید؛ کار
فرعون، کار پسندیده‌ای نیست؛
۵. «فعل عجیب»، مانند: «فلما جاء امرنا...؛ هنگامی که آن کار
عجیب ما آمد (وقت آن رسید)»؛
۶. «
حادثه»، مانند: جئت لامر کذا؛ به خاطر فلان حادثه آمدم».
در این که ماده امر برای این معانی،
مشترک لفظی است یا
مشترک معنوی، یا در برخی
حقیقت و در برخی
مجاز می‌باشد، میان
اصولیون،
اختلاف وجود دارد.
کسانی که به اشتراک لفظی
اعتقاد دارند میان خود اختلاف دارند؛ برخی ماده امر را مشترک لفظی میان
طلب و
فعل دانسته و سایر معانی را به این دو برمی گردانند؛ عده‌ای هم چون مرحوم «
آخوند» آن را مشترک لفظی بین طلب و شیء، و برخی نیز آن را مشترک بین طلب و شان دانسته‌اند.
در این که ماده امر (به معنای طلب) در
وجوب ظهور دارد یا در
استحباب یا در معنایی دیگر، چند دیدگاه وجود دارد:
۱. در وجوب ظهور دارد؛
۲. در استحباب ظهور دارد؛
۳. مشترک لفظی میان وجوب و استحباب می‌باشد؛
۴. مشترک معنوی بین وجوب و استحباب بوده و برای «مطلق طلب»
وضع شده است.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۷۵۱، برگرفته از مقاله «معانی ماده امر».
