مخارج معالجات زندانی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مخارج معالجات زندانی از مباحث فقهی و حقوقی مربوط به
حقوق زندانی و درباره تأمین هزینه مخارج معالجات زندانی بحث می‌کند. فقیهان شیعه به این فرع، ضمن بیماری کسی که
حد خورده، پرداخته‌اند و در مورد متکفل و مسئول این خرج اختلاف کرده‌اند.
احتمال دارد بگوییم: خود شخص حد خورده باید هزینه را بپردازد؛ چون خود او مسبب اصلی گرفتاری‌اش است و امکان دارد بگوییم: بر عهدۀ
بیت المال است؛ زیرا او بر اثر حد مریض شده است.
آیة اللّه سبزواری می‌گوید: آیا بر حاکم شرعی است که به مداوای شخص حد خورده، که بر اثر حد مریض شده، بپردازد یا نه؟ دو وجه است.
در شرح می‌گوید: چون این بیماری بر اثر جاری شدن
حکم شرعی به وجود آمده، پس باید هزینۀ درمان از بیت المال باشد که برای مصالح مسلمانان مهیا شده و این مورد هم از آن موارد است.
یا چون سبب اصلی خود شخص بوده، بیماری هم از پی‌آمدهای کار اوست، پس نه حاکم شرع ضامن است و نه بیت المال. آری، اگر بیماری از لوازم اجرای حدّ است، مانند جراحتی که بر اثر بریدن به وجود می‌آید هزینۀ آن باید از بیت المال پرداخت شود؛ به دلیل گفتۀ
حضرت علی (علیه‌السلام): «فداو کلومهم؛ زخم‌های ایشان را مداوا کن» و آنچه از
نبی مکرم: «اذهبوا فاقطعوه ثم احسموه؛ بروید آن را ببرید آن‌گاه با داغ کردن برای بند آوردن خون معالجه‌اش کنید» و روایات دیگری که، وارد شده است.
ولی از سخن امام علی (علیه‌السلام): «فاحسن القیام علیهم، فاذا برءوا فاعلمنی؛ از آنان خوب مراقبت کن و چون بهبود یافتند مرا آگاه گردان» و نیز فرمایش دیگر آن حضرت: «و امر بایدیهم ان تعالج فاطعمهم السمن و العسل و اللحم حتی برءوا؛ و فرمان داد که آنان معالجه شوند پس به آنان روغن و عسل و گوشت خوراند، تا بهبود یافتند» استفاده می‌شود که مقتضای امتنان و سهولت شرعی این است که هزینه از بیت المال باشد. خدا آگاه است.
نظر نگارنده: اگر بگوییم: نفقۀ زندانی، چه فقیر باشد و چه نباشد، بر عهدۀ بیت المال است و هزینه‌های معالجه نیز از
نفقه حساب می‌شود، امر روشنی است، جز اینکه بین زندانیان از سارق و غیر سارق فرق است.
• طبسی، نجم‌الدین، حقوق زندانی و موارد زندان در اسلام، ص۵۴۶-۵۴۸.
