• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

محمد بن عبیدالله عتبی

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: محمد بن عبیدالله عتبی (رویدادهای‌تاریخ‌اسلام‌ترمانینی).

ابوعبدالرحمان محمد بن عبیدالله عتبی (م ۲۲۸ق)، شاعری مشهور و راوی اخبار و ایام العرب قرن سوم هجری قمری بود.


ابوعبدالرحمان بن عبیدالله بن عمرو عتبی اموی قرشی، عتبی شهرت عده‌ای از اولاد ابوسفیان است که نسبشان به عتبة بن ابی سفیان می‌رسد. محمد بن عبیدالله اهل بصره
[۱] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۲۱۸.    
و شاعری مشهور و نیکوسرا، ادیب، فاضل و راوی اخبار و ایام العرب بود
[۲] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۳۹۸.    
که بیشترین اخبار او از بنی امیه و روزگاران ایشان بود و آنها را از سعد قصیر روایت می‌کرد.
[۳] ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۳۸.    
پدرش عبیدالله هم از ادیبان فصیح به شمار می‌رفت.
[۴] ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۳۹۸.    
چنان‌که از روایات برمی‌آید، عتبی نخست در بصره می‌زیست و گویا دانش خویش را در همان مکان فرا گرفته و سپس راهی بغداد شد. پدرش عبیدالله، سفیان بن عیینه و ابومخنف لوط بن یحیی از جمله کسانی هستند که عتبی از آنها روایت کرده و نزد ایشان به کسب دانش پرداخته است.
[۵] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۱۲۶.    


مرزبانی دانش وی را ستوده و او را روایت‌گر اخبار و آداب دانسته است.
[۶] مرزبانی، محمد بن عمران، معجم الشعراء، ص۴۱۷.    
عتبی علاوه بر حدیث، در شعر نیز توانا بود و از ادیبان مشهور زمان خویش و آگاه به تاریخ و اخبار گذشتگان بود.
[۷] ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۳۸.    
وی در بغداد حلقه تدریس داشت و شاگردان و راویانی از او بهره بردند که از آن میان افرادی چون ابوحاتم سجستانی، ابوالفضل ریاشی و اسحاق بن محمد نخعی را می‌توان نام برد.
[۸] خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۱۲۶.    
در برخی منابع آمده است که وی به نوشیدن شراب اشتهار داشت.
[۹] صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۶.    


عتبی به سال ۲۲۸ق در بصره درگذشت
[۱۰] زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۵۸.    


دارای آثاری بوده که عبارت‌اند از: الاخلاق، اشعار الاعاریب، الذبیح، اشعار النساء، اللائی احببن ثم ابغضن و الخیل.
[۱۱] ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۵۳.    
[۱۲] ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۳۲.    
[۱۳] ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۳۶۸.    
[۱۴] ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۳۱۷.    
[۱۵] حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۶۹۵.    
[۱۶] کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۷۸.    
[۱۷] سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۲۱۸.    
[۱۸] عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۳۱۴.    
[۱۹] ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۵۳.    
[۲۰] ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۱، ص۱۴۱.    


۱. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۲۱۸.    
۲. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۳۹۸.    
۳. ↑ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۳۸.    
۴. ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۳۹۸.    
۵. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۱۲۶.    
۶. ↑ مرزبانی، محمد بن عمران، معجم الشعراء، ص۴۱۷.    
۷. ↑ ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، المعارف، ص۵۳۸.    
۸. ↑ خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، ج۳، ص۱۲۶.    
۹. ↑ صفدی، خلیل بن ایبک، الوافی بالوفیات، ج۴، ص۶.    
۱۰. ↑ زرکلی، خیرالدین، الاعلام، ج۶، ص۲۵۸.    
۱۱. ↑ ابن ندیم، محمد بن اسحاق، الفهرست، ص۱۵۳.    
۱۲. ↑ ابن عماد حنبلی، عبدالحی، شذرات الذهب، ج۳، ص۱۳۲.    
۱۳. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، تاریخ الاسلام، ج۱۶، ص۳۶۸.    
۱۴. ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۳۱۷.    
۱۵. ↑ حاجی خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون، ج۱، ص۶۹۵.    
۱۶. ↑ کحاله، عمررضا، معجم المؤلفین، ج۱۰، ص۲۷۸.    
۱۷. ↑ سمعانی، عبدالکریم بن محمد، الانساب، ج۹، ص۲۱۸.    
۱۸. ↑ عباسی، عبدالله بن معتز، طبقات الشعراء، ص۳۱۴.    
۱۹. ↑ ابن تغری بردی، یوسف، النجوم الزاهره، ج۲، ص۲۵۳.    
۲۰. ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی، المنتظم، ج۱۱، ص۱۴۱.    


• پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی، دائرة المعارف مؤلفان اسلامی، ج۱، ص۷۱۹-۷۲۰، برگرفته از مقاله «محمد عتبی».


رده‌های این صفحه : درگذشتگان سال 228 (قمری) | راویان قرن 3 (قمری) | شاعران اموی قرن 3 (قمری) | شاعران عرب قرن 3 (قمری) | شخصیت‌های قرن 3 (قمری) | مؤلفان قرن 3 (قمری) | مورخان قرن 3 (قمری)
جعبه ابزار