محمد بن سلیمان حنیفی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
محمد بن سلیمان حنیفی، از کاتبان و سرداران
خلفای عباسی در
قرن سوم قمری در
بغداد و
مصر بود. وی با
قرمطیان و
طولونیان جنگید و طولونیان را نابود کرد.
ابوعلی، محمد بن سلیمان بن کاتب حنیفی، ملقب به استاد، سرداری پیروز و جبار بود. در
عراق و از خاندان دبیران، زاده و به مردی موسوم به حنیفه سمرقندی منسوب و حنیفی خوانده شد. به مصر مسافرت کرد و کاتب لؤلؤ، غلام
احمد بن طولون شد. سپس به بغداد بازگشت و با خلیفه
المکتفی بالله عباسی مرتبط و مقرّب او و سرانجام از سرداران او شد و از طرف خلیفه، همراه
حسین بن حمدان، امیر دیار ربیعه مسئول جنگ با
قرمطیان (که کارشان در
شام بالا گرفته بود) شد. با لشکری به سوی آنان حرکت کرد و در سال ۲۹۲ق آتش فتنه آنان را فرونشاند و به بغداد بازگشت. خلیفه به او خلعت داد و او را راهی مصر کرد که
شیبان بن احمد بن طولون و باقی مانده طولونیان در آن بودند. محمد با آنان جنگید و دولتشان را نابود و کاخ‌هایشان را ویران و آثارشان را محو کرد. او لشکریان خود را آزاد گذاشت، و آنان به قتل و غارت مردم پرداختند و بردگان و آزادگان و زنان و مردان را اسیر کردند و میان مصریان به کارهایی دست زدند که خداوند هرگز آن را اجازه نداده بود.
خبر کارهایش در مورد مصریان به خلیفه المکتفی رسید؛ خلیفه او را عزل، اموالش را مصادره و خودش را زندانی کرد. او همچنان در زندان بود تا ابوالحسن،
علی بن فرات وزیر خلیفه
مقتدر عباسی حدود سال ۲۹۷ق او را از زندان آزاد کرد و سرپرستی امور
خراج و زمین در
قزوین را به او سپرد. محمد حدود همان سال درگذشت.
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۶۷.
