محمد بن جمهور عمی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اِبْن‌ِ جُمْهور، ابوعبدالله محمد بن جمهور عمّی عربی بصری (د ۲۱۰ق/۸۲۵م)، محدث
و ادیب شیعی است.
مورخان، کنیه
و نام
پدر و جد پدری وی را با اختلاف آورده‌اند. ابن ندیم
وی را محمد بن حسن بن جمهور عمی
و نجاشی ،
محمد بن جمهور عمی خوانده است.
طوسی از او با نام محمد بن جمهور عمی عربی بصری
و نیز با عنوان محمد بن حسن بن جمهور عمی بصری
یاد کرده است. همچنین طوسی
تصریح دارد که این نامها متعلق به یک شخص است
و او را از طایفه بنی عم‌ّ تمیم دانسته است. وی ۱۱۰ سال زیست، اما تاریخ تولد او دانسته نیست.
مسلم است که او از یاران خاص
حضرت رضا (ع) بوده
و از آن حضرت
روایت کرده است.
ابن جمهور از ابی معمر ، ابراهیم الاوسی، یونس بن عبدالرحمان، فضالة بن ایوب، احمد بن حمزه، ادریس بن یوسف، اسماعیل بن سهل، شاذان بن خلیل،
صفوان ابن یحیی ، عبدالرحمان بن ابی نجران
و دیگران روایت کرده است.
معلی بن محمد، علی بن محمد، حسین بن محمد اشعری، احمد بن حسین بن سعید، احمد بن محمد کوفی، ابویحیی اهوازی، یعقوب بن یزید، عمرکی بن علی
و دیگران از او
حدیث نقل کرده‌اند.
ابن جمهور را
غالی و در حدیث
ضعیف و سست
ایمان دانسته‌اند.
همچنین طوسی او را در زمره کسانی برشمرده که از
معصوم حدیث نقل نکرده است.
ابن قولویه در
کامل الزیارات (زیارت عاشورا) با واسطه دو راوی (حسین بن محمد بن عامر
و معلی بن محمد) از او حدیث نقل کرده است.
یاقوت از او ابیاتی یاد کرده که حکایت از شرکت وی در مجالس بزم
و طرب دارد.
ابن داوود حلی از ابن جمهور شعری دیده که وی در آن
حرام خدا را
حلال شمرده است.
آثار او را چنین ذکر کرده‌اند: ادب العلم، الرسالة المذهبة (الذهبیة) که به نام طب الرضا هم نامیده می‌شود، صاحب الزمان، الملاحم (الملاحم الکبیر)، وقت خروج القائم
و الواحدة فی الاخبار
و المناقب و المثالب.
(۱) آقابزرگ، الذریعة.
(۲) ابن بابویه محمد، الخصال، به کوشش علی اکبر غفاری، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة.
(۳) ابن داوود حلی حسن، کتاب الرجال، به کوشش جلال الدین محدث، تهران، ۱۳۴۲ش.
(۴) ابن قولویه جعفر، کامل الزیارات، به کوشش عبدالحسین امینی، نجف، ۱۳۵۶ق/۱۹۳۷م.
(۵) ابن ندیم، الفهرست.
(۶) بغدادی، ایضاح.
(۷) خویی ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، بیروت، ۱۴۰۳ق.
(۸) طوسی محمد، اختیار معرفة الرجال، به کوشش حسن مصطفوی، مشهد، ۱۳۴۸ش.
(۹) طوسی محمد، تهذیب الاحکام، به کوشش حسن موسوی خرسان، بیروت، ۱۴۰۱ق/۱۹۸۱م.
(۱۰) طوسی محمد، رجال، به کوشش محمد کاظم، نجف، ۱۳۸۰ق/۱۹۶۱م.
(۱۱) قمی علی، تفسیر، به کوشش طیب موسوی جزایری، نجف، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.
(۱۲) کلینی محمد، اصول کافی، ترجمه جواد مصطفوی، تهران، علمیه اسلامیه.
(۱۳) نجاشی احمد، رجال، قم، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۷م.
(۱۴) یاقوت، بلدان.
(۱۵) طوسی محمد، الفهرست، به کوشش محمود رامیار، مشهد، ۱۳۵۱ش.
دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، برگرفته از مقاله «ابن جمهور»، ج۲، ص۱۰۴۲.
