مجموعة الرسائل الأصولیة (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
رساله «جواز
اجتماع الامر و النهی»،
تالیف سید محمد کاظم یزدی نجفی (۱۲۹۸- ۱۲۱۱ ش)، به
زبان عربی میباشد.
مسئله
جواز اجتماع امر و نهی، یکی از مسائل
جامع و مهم
علم اصول میباشد
و از طرفی در آن، نکاتی دقیق
و حقایقی فقهی نیز وجود دارد که بر صاحبان فکر
و اندیشه پوشیده نیست. وجود این
امر و عدم اطلاع گروهی از طالبان علم
و دست نیافتن به آن حقایق
و دقایق، در مؤلف ایجاد انگیزه نمود تا وی در این مسئله با دقت نظر
و تحقیق، مطالبی را ارائه نماید
و فضلا
و طلاب آنها را گردآوری نمودند حاصل تلاش
و کار
و تدریس، تالیف کتاب «جواز
اجتماع الامر و النهی» بود که در
سال (۱۲۶۰ ق.)، به پایان رسید.
کتاب، با حمد
و ثنای
خالق هستی آغاز گردیده است
و دارای چند مقدمه میباشد، ولی بدون اینکه عنوان مقدمه را
ذکر نماید.
مؤلف، در ابتدا مطالبی پیرامون مسئله جواز
اجتماع امر و نهی بیان کرده
و سپس برای ادامه مطالب، ده تنبیه را آورده است
و هر یک را به طور کامل شرح داده است.
در پایان، مؤلف، یک تذنیب را در مورد مسئله
اجاره بیان نموده
و به توضیح آن پرداخته است.
مؤلف، مطالب را با ذکر ادله مورد نیاز شرح داده است
و نوع گفتار
و نوشتار کتاب شیوا
و رسا
و در عین حال متقن
و استوار میباشد.
مؤلف، پس از حمد
و ثنای خداوند متعال
و قبل از شروع مباحث اصلی، مقدماتی را ذکر مینماید
و آنها را شرح میدهد؛ برخی از مقدمات مزبور عبارتند از:
۱. آیا مسئله جواز
اجتماع امر و نهی، یک مسئله اصولی است یا کلامی؟ در این زمینه اقوال علما را بیان میکند
و خود قائل به اصولی بودن مسئله میباشد
و برای اثبات این مطلب دلایلی رابیان میکند؛
۲. تحقیق پیرامون
کلمه اجتماع در مسئله جواز
اجتماع امر و نهی و تعریف آن از نظر
لغت و اصطلاح و بیان اقوال علما؛
۳. تحقیق پیرامون فرق بین اقسام
امر و نهی و جریان نزاع در
امر و نهی تخییری؛
۴. بحث در مورد کلی طبیعی
و وجود آن در خارج.
بعد از اتمام مقدمات، مؤلف، مطالب اصلی را آغاز مینماید
و به شرح
و توضیح مباحث ذکر شده میپردازد.
شروع
و آغاز مسئله جواز
اجتماع امر و نهی، بیان اصل در مسئله، ثمره مسئله، تحقیق در مورد جواز
اجتماع امر و نهی، ذکر پنج
دلیل برای قول به جواز
اجتماع امر و نهی،
استدلال بر جواز
اجتماع با
عبادات مکروه (مقصود از مکروه قلت
ثواب میباشد)، مبحث
اجتماع وجوبین
و اجتماع وجوب
و استحباب، استدلال با تداخل اغسال، در بیان دلیل کسانی که
اجتماع را ممنوع میدانند (مانند اینکه
اجتماع امر و نهی، مستلزم
اجتماع ضدین میباشد که محال است)، بیان دلیل مفصل بین
عقل و عرف (که میگوید:
اجتماع، عقلا جایز است نه عرفا).
مؤلف، پس از بیان این مباحث، مطلب را با ده تنبیه ادامه میدهد
و به پایان میرساند. چند تنبیه مهم که در
کتاب ذکر شده است، عبارت است از:
۱. عدم فرق بین توصلیات
و تعبدیات در عدم جواز
اجتماع بنا بر قول به آن؛
۲. عدم فرق در مسئله بین دو
واجب نفسی و دو
واجب غیری و دو واجب مختلف؛
۳. بیان جواز
اجتماع امر صوری
و نهی واقعی
و بر عکس؛
۴. در مورد کسی که در زمین غصبی واقع شده است.
مؤلف، در
نهایت یک تذنیب در مورد مسئله
اجاره و زمانی که
اجتماع امر و نهی در اجاره صورت میگیرد، بیان میکند
و میگوید: کسی که عملی را که به واسطه اجاره بر او
واجب شده، به صورت
حرام انجام بدهد (مانند کسی که برای خالی کردن دست شویی
مسجد اجیر شود
و کار را با وسیله غصبی به انجام رساند)، بنا بر ممنوع بودن
اجتماع، مستحق
اجرة المسمی نمیباشد.
کتاب، فاقد فهرست مطالب
و پاورقی میباشد.
نرم افزار
جامع اصول فقه، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.