مجدالعلی بوستان

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

مَجدالعُلی بوستان (۱۲۷۸-۱۳۶۳ش)، با نام مستعار عمید جلال، بنده خدا و عبدالله، ادیب، نویسنده، محقق و روزنامه نگار ایرانی در سده چهاردهم شمسی بود.
وی از شاگردان عبدالجواد ادیب نیشابوری، میرزا حسین تهرانی، میرزا مهدی آشتیانی و آقا ضیاءالدین دری اصفهانی بود. او روزنامه ادبی، علمی و تاریخی بوستان را در مشهد تأسیس کرد و در تهران هم به انتشار آن ادامه داد. عضویت انجمن ادبی حکیم نظامی و انجمن فرهنگستان ایران و ۴۳ سال خدمت در رده‌های مختلف قضا از دادگاه‌های بدوی تا دیوان عالی کشور و رئیس دادگستری سمنان بخشی از فعالیت ایشان بود. مقالات متعددی از او در زمینه‌های ادبی، تاریخی، اجتماعی و حقوقی در بعضی از روزنامه‌های مشهد به طبع رسیده و تالیفاتی از این نویسنده باقی مانده است.

---

مَجدالعُلی بوستان در هفدهم ذیقعده ۱۳۱۷ (۱۲۷۸ش) در محله نوغان مشهد متولد شد. پدرش، شیخ حسن امام، در جوانی درگذشت. پدربزرگش شیخ عبدالحسین مجتهد درودی، از علما و زهاد مشهد و جدش ملا مهرعلی درودی نیشابوری از روحانیون بنام و مبارز نیشابور در دوره قاجاریه بود که به اشارت دربار قاجار شهید شد.

---

مجدالعلی پس از گذراندن دوران مکتب، مبانی عربی و دیگر دانش‌های ادب عربی مرسوم زمان را نزد عبدالجواد ادیب نیشابوری و مقدمات علوم معقول و منقول را نزد علمای آن زمان در مشهد آموخت. در سا‌ل‌های ۱۳۳۳-۱۳۳۴ نزد میرزا حسین تهرانی، یکی از شاگردان صدرالاطبا، ضمن آموختن مقدمات طب قدیم، زبان فرانسوی را فرا گرفت. وی روزنامه ادبی، علمی و تاریخی بوستان را در مشهد تأسیس کرد که نخستین شماره آن در تاریخ سه شنبه پانزده مهرماه ۱۳۰۳ منتشر شد. در همان سال، همراه با جلال الممالک ایرج میرزا (متوفی ۱۳۴۴) به تهران عزیمت کرد و در محضر حاج میرزا مهدی آشتیانی (متوفی ۱۳۳۲ ش) و آقا ضیاءالدین دُری اصفهانی (متوفی ۱۳۳۴ش) به تحصیل حکمت مشغول شد.

---

پس از آبان ۱۳۰۵، مدتی اندک، انتشار روزنامه بوستان را در تهران ادامه داد و نام همین روزنامه بعدها به هنگام اخذ شناسنامه، نام خانوادگی او گردید (او پیشتر به «کمال خراسانی» شهرت داشت). نام «مهرداد» هم در شناسنامه او به مجدالعلی افزوده شد.
در تهران با دختر حسن وحید دستگردی، ادیب و شاعر نامور، ازدواج کرد. مجدالعلی شعر نیز می‌سرود و عضو انجمن ادبی حکیم نظامی و انجمن فرهنگستان ایران بود و دو دفتر از اشعارش در دست است که بیش‌تر در زمینه‌های عرفانی، اجتماعی و تربیتی است. در تصحیح دیوان بابا طاهر با وحید دستگردی و عبرت نائینی و محمود عرفان همکاری داشت. مقالات متعددی از او در زمینه‌های ادبی، تاریخی، اجتماعی و حقوقی در بعضی از روزنامه‌های مشهد نظیر مهر منیر، بهار، چمن، سعادت بشر، خورشید و فکرآزاد و نشریات تهران از جمله ارمغان، وحید و یغما به طبع رسیده که در برخی از آن‌ها امضاهای مستعار «عمید جلال»، «بنده خدا» و «عبدالله» را به کار برده است.

---

مجدالعلی در ۱۳۰۶ش برای تصدی مسند قضا در عدلیه انتخاب شد و ۴۳ سال در رده‌های مختلف قضا از دادگاه‌های بدوی تا دیوان عالی کشور خدمت کرد. سه سال رئیس دادگستری سمنان بود و چون با برخی از تبعیدشدگان دوره رضاشاه از جمله آیت الله محمدصالح حائری مازندرانی (متوفی ۱۳۹۱)، تماس داشت، مدتی در زندان سمنان محبوس شد تا این‌که به پایمردی بازرس عدلیه، عبدالعلی لطفی (وزیر دادگستری مصدق)، از بند رهایی یافت.

---

آثار چاپی مجدالعلی عبارت‌اند از:
۱. دستور شرق که برای تعلیم دستور زبان فارسی در مدارس ابتدایی خراسان تدوین شده است؛
۲. رساله خرافات که بدون امضا در روزنامه رستاخیز ایران در ۱۳۳۳ش به چاپ رسید؛
۳. طریقه ترجمه که مجلد نخست آن در ۱۳۱۳ش و سپس ۱۳۱۶ش چاپ شد و مجدالعلی آن‌را خاصّ طبقه جوان تألیف کرد؛
۴. پندنامه منظوم یا پند مادر به دختر، چاپ تهران ۱۳۰۶ش؛
۵. تذکره منتهیان یا مجلد دوم طریقه ترجمه که بخش اعظم آن در مجله ارمغان (سال شانزدهم به بعد) به طبع رسید.
آثار چاپ نشده وی بدین قرار است:
۱. اوهام خواص، در شرح غلط‌های مشهور؛
۲. شرح‌حال و آثار شیخ علاءالدوله سمنانی؛
۳. شرح‌حال و آثار سید حسن مشکان طبسی؛
۴. مجموعه ترجمه احوال و آثار بزرگان ایران و اسلام.
یادداشت‌های فراوان او در حاشیه کتاب‌هایی که مطالعه کرده، نیز بس ارزشمند است.

---

مجدالعلی بوستان، روز پنجشنبه دوم اسفند ۱۳۶۳، در تهران درگذشت و بنا به وصیتش در گورستان روستای سوهانک شمیران به خاک سپرده شد.

---

(۱) علاوه بر اطلاعات شخصی مؤلّف.
(۲) صدر هاشمی، محمد، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان ۱۳۶۳-۱۳۶۴ ش.
(۳) مشار، خانبابا، مؤلفین کتب چاپی فارسی و عربی، تهران ۱۳۴۰-۱۳۴۴ ش.

---