متّقون (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
متّقون:
(أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ) متّقون: كلمه
«متّقى» اسم فاعل است از باب افتعال است.
جمع آن در حالت رفعى
«متّقون» و در حالت نصب و جر
«متّقين» مى‌شود، به معناى «پرهيزگاران» كه در اصل از ريشه
«وقاية» (نگهدارى و حفظ چيزى) گرفته شده است.
چنان‌كه در آيه ۱۹۴
سوره بقره مى‌خوانيم:
(... وَ اِعْلَمُوا أَنَّ اَللّٰهَ مَعَ اَلْمُتَّقِينَ)«و بدانيد كه
خدای تعالی با پارسايان و پرواداران است.»
به موردی از کاربرد
متّقون در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ الَّذِي جَاء بِالصِّدْقِ وَ صَدَّقَ بِهِ أُوْلَئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ) (امّا كسى كه سخن راست بياورد و كسى كه آن را تصديق كند، آنان پرهيزگارانند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: مراد از آوردن صدق آوردن
دین حق است. مراد از تصديق به آن،
ایمان آوردن بدان است. و مراد از آن كسى كه آن را آورده،
رسول خدا (صلی‌الله‌علیه‌وآله‌وسلم) است.
اينكه در جمله
(أُولئِكَ هُمُ الْمُتَّقُونَ) با لفظ جمع اولئك به شخص آورنده دين اشاره شده شايد به لحاظ معنى بوده باشد، چون به حسب معنا عبارت مى‌شود از هر پيغمبرى كه دين
حق را آورده و به آن
مؤمن مى‌باشد و بلكه هر مؤمنى كه به دين حق ايمان آورده و به سوى آن دعوت كرده باشد، چون دعوت به سوى حق چه زبانى و چه عملى از شؤون پيروى
انبیا است.
(الشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَ الْحُرُمَاتُ قِصَاصٌ فَمَنِ اعْتَدَى عَلَيْكُمْ فَاعْتَدُواْ عَلَيْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدَى عَلَيْكُمْ وَ اتَّقُواْ اللّهَ وَ اعْلَمُواْ أَنَّ اللّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ) (ماه حرام، در برابر ماه حرام. اگر آن‌ها، احترام آن را شكستند، شما نيز مى‌توانيد مقابله به مثل كنيد. و تمام حرمت‌ها ى شكسته شده، قابل قصاص است. و بطور كلّى هركس به شما حمله كرد، همانند حمله وى بر او حمله كنيد و از مخالفت فرمان
خدا بپرهيزيد و زياده‌روى ننماييد و بدانيد خدا با پرهيزگاران است.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: معناى آيه چنين مى‌شود كه
خدای سبحان قصاص در خصوص شهر حرام را هم تشريع كرده، براى اينكه قصاص در تمامى حرمات را تشريع كرده، كه شهر حرام هم يكى از آنهاست و اگر قصاص را تشريع كرده بدان جهت است كه تجاوز در مقابل تجاوز را با رعايت برابرى تشريع نموده است.
آن گاه مسلمانان را سفارش مى‌كند به اينكه ملازم طريق احتياط باشند، و در اعتدا و تجاوز به عنوان قصاص پا از حد فراتر نگذارند چون مساله قصاص با استعمال شدت و خشم و سطوت و ساير قوايى كه آدمى را به سوى طغيان و انحراف از جاده عدالت مى‌خواند سروكار دارد و خداى تعالى معتدين يعنى همين منحرفين از جاده اعتدال را دوست نمى‌دارد، و چنين افراد بيش از آن احتياجى كه به قصاص و انتقام دارند به محبت خدا و ولايت و نصرت او محتاجند، و بدين جهت در آخر فرمود:
(وَ اتَّقُوا اللَّهَ وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُتَّقِينَ).
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «متّقون»، ج۴، ص۷۱۶.
