متاع غرور (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
متاع غرور:
(إِلاّٰ مَتٰاعُ اَلْغُرُورِ) متاع غرور: اين زندگى و عوامل سرگرم‌كننده آن از دور
فريبندگى خاصى دارد.
به هنگامى كه
انسان به آن نايل مى‌شود و از نزديک آن را لمس مى‌كند، معمولا چيزى توخالى به نظر مى‌رسد.
معنى
«متاع غرور» نيز چيزى جز اين نيست.
(... وَ مَا اَلْحَيٰاةُ اَلدُّنْيٰا إِلاّٰ مَتٰاعُ اَلْغُرُورِ)
اين جمله مى‌گويد: زندگى
دنیا تنها يک تمتع و بهره‌بردارى غرورآميز است.
لذات مادى از دور، خالص به نظر مى‌رسند، امّا به هنگامى كه
انسان به آن نزديک مى‌شود آلوده با انواع ناراحتی‌هاست و اين يكى ديگر از
فريبندگی‌هاى جهان ماده است.
همچنين انسان غالبا به فناپذيرى آن‌ها توجه ندارد، امّا به زودى متوجه مى‌شود كه چقدر آن‌ها سريع الزوال و فناپذيرند.
البته اين تعبيرات در قرآن و اخبار، مكرر آمده است و هدف همه آن‌ها يک‌چيز است و آن اين است كه انسان، جهان ماده و لذات آن را، هدف نهايى خود قرار ندهد كه نتيجه‌اش غرق شدن در انواع جنايات و دور شدن از حقيقت و تكامل انسانى است.
ولى استفاده از جهان ماده و مواهب آن به عنوان يک وسيله براى نيل به تكامل انسانى، نه تنها نكوهيده نيست بلكه لازم و ضرور است.
به موردی از کاربرد
متاع غرور در
قرآن، اشاره می‌شود:
(كُلُّ نَفْسٍ ذَآئِقَةُ الْمَوْتِ وَ إِنَّمَا تُوَفَّوْنَ أُجُورَكُمْ يَوْمَ الْقِيَامَةِ فَمَن زُحْزِحَ عَنِ النَّارِ وَ أُدْخِلَ الْجَنَّةَ فَقَدْ فَازَ وَ ما الْحَيَاةُ الدُّنْيَا إِلاَّ مَتَاعُ الْغُرُورِ) (هر انسانى
مرگ را مى‌چشد و شما پاداش خود را به طور كامل در روز قيامت خواهيد گرفت و هر كس از
آتش دوزخ دور شده و به
بهشت وارد شود، نجات يافته و رستگار شده است و زندگى دنيا، چيزى جز مايه فريب نيست.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: اين
آیه شريفه مشتمل است بر وعده به مصدقين و تهديد به مكذبين و مطالبش با حكمى عمومى و حتمى درباره هر جاندار آغاز شده و آن حكم مرگ است و مصدر توفية كه فعل توفون از آن گرفته شده به معناى پرداختن به طور كامل است و به همين جهت بعضى از مفسرين با اين آيه استدلال كرده‌اند بر وجود عالمى بين دنيا و
آخرت (به نام برزخ) براى اينكه دنبال جمله مورد بحث مى‌فرمايد:
تنها جزاى كامل و تام و تمام شما، در
قیامت داده مى‌شود، بنابر اين معلوم مى‌شود در عالمى ديگر، قبل از قيامت جزا هست ولى بطور توفيه و تام و تمام نيست و اين استدلال، استدلال خوبى است و كلمه زحزحة كه مصدر فعل مجهول زحزح است، به معناى دور كردن است، البته در اصل معنايى ديگر داشته و آن اين است كه چيزى را به عجله و پى در پى به سوى خود بكشى و كلمه فوز به معناى رسيدن و دست يافتن به آرزو است و كلمه غرور هم مى‌تواند مصدر باشد براى غريغر و هم مى‌تواند جمع باشد براى كلمه غار كه اسم فاعل از همان ماده است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «متاع غرور»، ج۴، ص۲۴۳.
