مؤونة (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَؤُونة (به فتح میم و ضم همزه) از
واژگان نهج البلاغه به معنای قوت و آن چه انسان با آن امرار معاش مى‌كند است.
مُؤَن (به ضم میم و فتح همزه) جمع مؤونة به معنى شدائد است. اين ماده بارها در
نهج البلاغه به كار رفته است.
مَؤُونة به معنای قوت و آن چه انسان با آن امرار معاش مى‌كند است. در لغت آمده: «المؤونة: القوت و الثقل و الشدة.» گويند آن از «اون» است به معنى خرج و
عدل كه هر دو بر انسان
ثقیل است.
حضرت فرموده است:
«تَنْزِلُ الْمَعُونَةُ عَلَى قَدْرِ الْمَؤُونَةِ» گویى منظور حضرت آن است:
یاری خدا به قدر
حاجت نازل مى‌شود، ولى ظاهراً منظور از
«مؤونة» در اينجا به معنى شدت و
رنج است؛ يعنى «يارى خدا به اندازه فشار و زحمت انسان مى‌رسد كه آن را از بين ببرد و يا شخص بتواند آن را تحمل كند.»
شرح‌های حکمت: (
)
نيز فرموده:
«شَتَّانَ بَيْنَ عَمَلَيْنِ: عَمَل تَذْهَبُ لَذَّتُهُ وَتَبْقَى تَبِعَتُهُ، وَعَمَل تَذْهَبُ مَؤُونَتُهُ وَيَبْقَى أَجْرُهُ» (اين دو
عمل با هم تفاوت بسيار دارند: عملى كه لذّتش مى‌رود و عواقب بد آن مى‌ماند و عملى كه زحمتش مى‌رود و
اجر و پاداش آن باقى مى‌ماند)
شرح‌های حکمت: (
)
منظور از
«مؤونة» در اينجا شدت و رنج است.
نیز فرمايد:
«وَبِالتَّوَاضُعِ تَتِمُّ النِّعْمَةُ وَبِاحْتَِمالِ الْمُؤَنِ يَجِبُ السُّؤْدَدُ» «مؤن» جمع مؤونة به معنى شدائد است، يعنى «با
تواضع نعمت،
حق بر انسان تمام مى‌شود و با احتمال شدائد، آقایى و بزرگوارى بر انسان حتمى مى‌گردد.»
شرح‌های حکمت: (
)
در جمله
«قَدْ كَفَاكُمْ مَؤُونَةَ دُنْيَاكُمْ» (
خداوند نیاز دنياى شما را به مقدار كافى در اختيارتان گذاشته)
منظور قوت و مايحتاج است. شرح‌های خطبه: (
)
اين ماده بارها در نهج البلاغه به كار رفته است.
•
قرشی‌بنایی، سید علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «مؤونة»، ج۲، ص۹۵۸.
