لَیْت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَیْت:(يا لَيْتَ لَنا مِثْلَ) «لَیْت» به معنى «اى كاش»
حرف تمنّاست.
به موردی از کاربرد «لَیْت» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(فَخَرَجَ عَلَى قَوْمِهِ في زينَتِهِ قالَ الَّذينَ يُريدونَ الْحَياةَ الدُّنيا يا لَيْتَ لَنا مِثْلَ ما أوتِيَ قارونُ إِنَّهُ لَذو حَظٍّ عَظيمٍ) «
قارون با تمام
زینت خود در برابر قومش ظاهر شد، آن‌ها كه خواهان
زندگی دنیا بودند گفتند: «اى كاش همانند آن‌چه به قارون داده شده است ما نيز داشتيم! براستى كه او بهره عظيمى دارد!»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
(الَّذينَ يُريدونَ الْحَياةَ الدُّنْيا) يعنى كسانى كه زندگانى دنيا را هدف نهايى و يگانه غايت مساعى خويش مى‌دانند، و غايتى ديگر وراى آن نمى‌بينند، و خلاصه از
آخرت غافل و جاهلند، و نمى‌دانند كه خدا در آخرت چه ثواب‌ها براى بندگان خود فراهم كرده.
لیت به معنى «اى كاش» حرف تمنّاست كه غالبا براى آرزوهاى محال و ناممكن به كار مى‌رود مانند:
ليت الشّباب يعود يوما «اى كاش روزى جوانى برمى‌گشت» و گاهى در مورد آرزوهاى ممكن به كار مى‌رود، مانند:
ليت العليل يصح «اى كاش بيمار بهبود مى‌يافت.»
گاهى عمل «وجدت» را انجام مى‌دهد و به دو مفعول متعدى مى‌شود: ليت زيدا شاخصا.
«زيد را برجسته يافتم».
حكم ليت اين است كه
اسم را منصوب و
خبر را مرفوع كند، ولى «
فرّاء» و برخى از پيروان او گويند كه هردو را منصوب مى‌كند.
هرگاه به «ليت» ياء متكلم متصل شود به صورت «ليتنى» و بندرت «ليتى» گفته مى‌شود.
اين واژه گاهى با حرف «يا» همراه است مانند: يا ليتنى و جمعا ۱۴ مرتبه به شكل: ليت، ليتنا، ليتنى و ليتها در
قرآن مجید ذكر شده است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «لیت»، ج۴، ص ۲۳۰.
