لَمّا (به فتح لام و تشدید میم) از واژگان قرآن کریم که حرف جر بوده و معنای آن بر سه وجه باشد: اوّل: آنکه مخصوص مضارع است و مثل «لَمْ» جزم میدهد و معنی آن را به ماضی قلب میکند و غالبا منفی آن نزدیک به حال است؛ دوم: ظرف است به معنی حینَ و یا به معنی «اِذْ» و مخصوص است به ماضی؛ سوم: حرفاستثنا است به معنی «اِلّا» و بر جمله اسمیّه داخل شود.
بر سه وجه باشد: اوّل: آنکه مخصوص مضارع است و مثل «لَمْ» جزم میدهد و معنی آن را به ماضی قلب میکند و غالبا منفی آن نزدیک به حال است. دوم: ظرف است به معنی حینَ و به قول ابن مالک به معنی «اِذْ» و مخصوص است به ماضی. سوم: حرفاستثنا است به معنی «اِلّا» و بر جمله اسمیّه داخل شود.
عاصم و غیره «لَمَّا» را در آیه مشدّد و دیگران مخفّف خواندهاند، در صورت اوّل به معنی «الّا» و «اِنْ نافیه» است یعنی: «نیست هیچ نفسی مگر آنکه آن را حافظی است»، و در صورت دوّم «اِنْ» مخفّف از ثقیله است.