• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

لَظَیٰ (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





لَظَیٰ (به فتح لام و ظاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای التهاب و مشتعل شدن آتش است.
از این ماده سه مورد در «نهج‌البلاغه» آمده است.



لَظَیٰ به معنای التهاب و مشتعل شدن آتش است.
گويند: «لَظِيَت النّارُ: تلهَّبت.»


مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:

۲.۱ - تَلَظٍّ - خطبه ۸۸ (ایام جاهلیت)

امام (صلوات‌الله‌علیه) راجع به ايّام جاهلیت فرموده:
«أَرْسَلَهُ عَلَى حينِ فَتْرَة مِنَ الرُّسُلِ، وَ طولِ هَجْعَة مِنَ الاُْمَمِ، ... وَ انْتَشار مِنَ الاُْمورِ، وَ تَلَظٍّ مِنَ الْحُروبِ.»
«خدا آن حضرت را در زمانى خالى از رسولان و در طول خواب آلودگى امّت‌ها فرستاد و در زمان پراكندگى كارها و شعله‌ور بودن جنگ‌ها.»

۲.۲ - لَظىً - خطبه ۲۲۳ (خطاب به عقیل)

به برادرش عقیل آن‌گاه كه از بیت المال مى‌خواست فرمود:
«أَتَئِنُّ مِنَ الاَذَى وَ لا أَئِنُّ مِنْ لَظىً؟!»
«لظى» شعله خالص آتش است يعنى «تو از اين اذیت ناله مى‌كنى من از شعله خالص جهنّم ناله نكنم.»

۲.۳ - لَظاها - خطبه ۲۶ (خطاب به معاویه)

و درباره جنگ با معاویه فرمود:
«فَخُذوا لِلْحَرْبِ أُهْبَتَها، وَ أعِدّوا لَها عُدَّتَها، فَقَدْ شَبَّ لَظاها، وَ عَلا سَناها.»
«وسائل جنگ را به‌ دست آوريد كه شعله آن روشن شده و روشنائيش بالا رفته است.»


سه مورد از ماده لظی در «نهج‌البلاغه» آمده است.


۱. قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۴۰.    
۲. طریحی نجفی، فخر‌الدین، مجمع البحرین ت الحسینی، ج۱، ص۳۷۵.    
۳. شرتونی، سعید، أقرب الموارد فی فصح العربیة و الشوارد، ج۵، ص۶۰.    
۴. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۱۷۵، خطبه ۸۸.    
۵. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۱۵۵، خطبه ۸۷.    
۶. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۱۲۲، خطبه ۸۹.    
۷. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۱۷۳، خطبه ۸۹.    
۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۵۲.    
۹. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۵۴.    
۱۰. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۳، ص۶۲۰.    
۱۱. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۲۶۲.    
۱۲. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۶، ص۳۸۸.    
۱۳. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۵۵۴، خطبه۲۲۳.    
۱۴. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۲، ص۲۴۴، خطبه۲۱۹.    
۱۵. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۳۴۷، خطبه۲۲۴.    
۱۶. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۵۴۳، خطبه۲۲۴.    
۱۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۵.    
۱۸. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۴، ص۱۵۷.    
۱۹. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۸، ص۴۰۷.    
۲۰. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۴، ص۲۹۳.    
۲۱. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۱۱، ص۲۴۵.    
۲۲. سید رضی، محمد، نهج البلاغه ت الحسون، ص۷۶، خطبه۲۶.    
۲۳. عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعة الإستقامة، ج۱، ص۶۳، خطبه۲۶.    
۲۴. صالح، صبحی، نهج البلاغه، ص۶۸، خطبه۲۶.    
۲۵. مکارم شیرازی، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسی روان، ص۷۵، خطبه۲۶.    
۲۶. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۰.    
۲۷. بحرانی، ابن میثم، ترجمه شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۳.    
۲۸. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امیرالمؤمنین، ج۲، ص۱۲۶.    
۲۹. هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۳۷۵.    
۳۰. ابن ابی الحدید، عبدالحمید، شرح نهج البلاغه، ج۲، ص۶۱.    



قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لظی»، ج۲، ص۹۴۰.    






جعبه ابزار