لَبَناً (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَبَناً:(لَبَنًا خالِصًا) «لَبَناً» بر
وزن «چمن» به معنى «
شیر» است.
به موردی از کاربرد «لَبَناً» در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ إِنَّ لَكُمْ في الأَنْعامِ لَعِبْرَةً نُّسْقيكُم مِّمّا في بُطونِهِ مِن بَيْنِ فَرْثٍ وَ دَمٍ لَّبَنًا خالِصًا سآئِغًا لِلشّارِبينَ) «و در آفرينش چهارپايان، براى شما درس‌هاى عبرتى است: از درون
شکم آن‌ها، از ميان غذاهاى هضم شده و
خون، شير خالص و گوارابه شما مى‌نوشانيم.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرمایند:
معناى آيه اين است كه ما شما را از آن‌چه كه در بطون انعام است شيرى از ميان سرگين و خون آن‌ها بيرون كشيديم و به شما نوشانديم، كه به هيچ يک از آن دو آلوده نبود، و
طعم و بوى هيچ يک از آن دو را با خود نياورد، شيرى گوارا براى نوشندگان و اين خود عبرتى است براى
عبرت گيرندگان، و وسيله‌اى است براى راه بردن به
کمال قدرت و
نفوذ اراده خدا، و اين‌كه آن‌كس كه شير را از سرگين و خون
پاک نگاه داشته قادر است كه انسان را دوباره زنده كند، هر چند كه استخوانش هم پوسيده و اجزايش در زمين گم شده باشد.
مکارم شیرازی در
تفسیر نمونه می‌فرمایند:
خداوند در اين آيه مى‌فرمايد كه شير از ميان «
فرث» (غذاى هضم‌شدۀ داخل معده) و «
دم» (خون) خارج مى‌شود كه فيزيولژى امروز اين مطلب را ثابت كرده است و تركيب شير، چيزى است حد وسط ميان خون و فرث، نه خون تصفيه شده است و نه غذاى هضم‌شده، از دومى فراتر مى‌رود و به اولى نمى‌رسد.
شير سرشار از مواد مختلف حياتى است كه روى‌هم رفته يک مجموعۀ كامل غذايى را تشكيل مى‌دهد.
مواد معدنى شير عبارت است از:
سدیم،
پتاسیم،
کلسیم،
منیزیم،
روی،
مس و كمى
آهن و همچنين
فسفر و
کلر و
ید و
گوگرد.
در شير گازهاى
اکسیژن و ازت و
اسید كربنيك نيز
وجود دارد، مواد قندى شير به
قدر كافى و به صورت لاكتوز مى‌باشد.
ويتامين‌هاى محلول در شير،
ویتامین ب، پ، آ و د مى‌باشد و خواص آن به قدرى است كه شرح همه آن‌ها در اين مختصر نمى‌گنجد و شايد به همين
دلیل است كه در حديثى از
پیامبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) مى‌خوانيم:
«لَيْسَ يُجزئ مَكان الطَّعام وَ الشراب بِغَيْر اللَّبن»«تنها چيزى كه مى‌تواند جاى غذا و آب را كاملا بگيرد شير است.»
و نيز در روايات مى‌خوانيم كه شير
عقل انسان را زياد مى‌كند و
ذهن انسان را صفا مى‌بخشد، روشنايى چشم را مى‌افزايد و
نسیان و فراموشى را برطرف مى‌كند و هريک از اين آثار ارتباط نزديكى با مواد حياتى موجود در شير دارد.
اين نكته نيز لازم به تذكر است كه در دستورات اسلامى به شير «آغوز» كه در
لغت عرب به آن «لبآء» مى‌گويند اهميّت فوق العاده‌اى داده شده است، تا آن‌جا كه در كتب فقهى اسلامى مى‌خوانيم،
حیات كودک بستگى به آن دارد و به همين دليل دادن شير آغوز را به
کودک از واجبات شمرده‌اند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «لبن»، ج۴، ص ۱۶۰.
