لَعْق (مفردات‌نهج‌البلاغه)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لَعْق (به فتح لام و سکون عین) از
واژگان نهج البلاغه به معنای لیسیدن است.
لُعَق (به ضم لام و فتح عین) جمع
لُعْقَه (به ضم لام و سکون عین و فتح قاف) به معنى ليسيدن و نيز مقدارى از
طعام است كه در ملعقه و قاشق برداشته مى‌شود.
چهار مورد از این ماده در كلام
حضرت علی (علیه‌السلام) آمده است.
لَعْق به معنای ليسيدن است.
«
لَعِقَ العَسَلَ لَعْقاً: لحسهُ اي اكلهُ باصبعهِ او بِاللسان.»
مواردی که در «نهج‌البلاغه» به کار رفته است، به شرح ذیل می‌باشد:
امام (صلوات‌الله‌علیه) درباره كم بودن حكومت
مروان فرموده:
«أَما إِنَّ لَهُ إِمْرَةً كَلَعْقَةِ الْكَلْبِ أَنْفَهُ.» «بدانيد كه او را حكومتى خواهد بود به اندازه‌ای كه
سگ بينى‌اش را بليسد.»
كه همه حكومت او بعد از
معاویه بن یزید فقط ۹ ماه بود، و اين از اخبار غيبى آن حضرت است.
و به اهل
بصره فرمود:
«وَ لَئِنْ أَلْجَأْتُموني إِلَى الْمَسيرِ إِلَيْكُمْ، لاوقِعَنَّ بِكُمْ وَقْعَةً لا يَكونُ يَوْمُ الْجَمَلِ إِلَيْها إِلاّ كَلَعْقَةِ لاعِق.» «اگر بار ديگر مرا مجبور به آمدن اين شهر كنيد چنان بلائى به سرتان مى‌آورم كه
واقعه جمل در مقابل آن مانند ليسيدن يک نفر باشد
انگشت خود را.»
لُعْقَه (مثل حفره)
مصدر است به معنى ليسيدن و نيز مقدارى از
طعام است كه در ملعقه و
قاشق برداشته مى‌شود.
جمع آن «لعق» به ضمّ اول و فتح دوم است.
چنانكه فرموده:
«وَ لا تُدْخِلوا بُطونَكُمْ لُعَقَ الْحَرامِ، فَإِنَّكُمْ بِعَيْنِ مَنْ حَرَّمَ عَلَيْكُم الْمَعْصِيَةَ.» يعنى «لعقه‌ها و لقمه‌هاى
حرام را داخل شكم‌هاى خود نكنيد كه شما در معرض ديد خدا هستيد كه
معصیت را به شما حرام كرده است.»
چهار مورد از این ماده در كلام حضرت امیر (علیه‌السلام) آمده است.
•
قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «لعق»، ج۲، ص۹۴۱.
