• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قیوم (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف





قَیُّوم (به فتح قاف و ضم یاء مشدده) از واژگان قرآن کریم و از اسماء حسنی و به معنای قائم به تدبیر خلق بوده و سه بار در قرآن مجید ذکر شده است.



قَیُّوماز اسماء حسنی و به معنای قائم به تدبیر خلق است. اصل قیّوم قیووم است و او اول بیاء قلب شده و ادغام گردیده است چنانکه اصل قیّام قیوام بوده است. لفظ قیّوم مبالغه و نماینده قیمومت‌ تامّ خدا بر خلق است پس قیّوم یعنی قائم به تدبیر خلق.


(اللَّهُ لا اِلهَ اِلَّا هُوَ الْحَیُ‌ الْقَیُّومُ‌) (هيچ معبودى نيست جز خداوند يگانه زنده، كه قائم به ذات خويش است،)
(وَ عَنَتِ الْوُجُوهُ لِلْحَیِ‌ الْقَیُّومِ‌) (و (در آن روز) همه چهره‌ها در برابر خداوند حىّ قيوم، خاضع مى‌شود؛)
صدوق در توحید فرموده: آن از «قمت بالشّی‌ء» یعنی باصلاح و بتدبیر و حفظ شی‌ء برخاستم، می‌باشد چنان که آیه‌ (اَ فَمَنْ هُوَ قائِمٌ‌ عَلی‌ کُلِّ نَفْسٍ بِما کَسَبَتْ) (آيا كسى كه بالاى سر همه ايستاده، (و حافظ و نگهبان و مراقب همه است،) و اعمال همه را مى‌بيند (همچون كسى است كه هيچ يک از اين صفات را ندارد)؟!) از قیمومت و تدبیر خدا نسبت به اعمال خبر می‌دهد. خداوند اعمال مردم را تدبیر می‌کند آنها را به صحائف اعمال وارد کرده و مبدّل به ثوابها و عقابهای دنیا و آخرت نموده و به صورت ضلالت، هدایت، بهشت، جهنم، شادی و غصّه در میاورد.


این کلمه سه بار در قرآن مجید ذکر شده است.


۱. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۶، ص۵۰.    
۲. راغب اصفهانی، حسین، المفردات، ط دارالقلم، ج۱، ص۶۹۱.    
۳. طریحی، فخرالدین، مجمع البحرین، ت الحسینی، ج۶، ص۱۴۲.    
۴. بقره/سوره۲، آیه۲۵۵.    
۵. آل عمران/سوره۳، آیه۲.    
۶. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۴۲.    
۷. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۲، ص۳۳۰.    
۸. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۲، ص۵۰۴.    
۹. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۱۵۹.    
۱۰. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۳، ص۱۰۷.    
۱۱. طه/سوره۲۰، آیه۱۱۱.    
۱۲. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۳۱۹.    
۱۳. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۴، ص۲۱۲.    
۱۴. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۴، ص۲۹۷.    
۱۵. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۷، ص۵۸.    
۱۶. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۶، ص۷۵.    
۱۷. رعد/سوره۱۳، آیه۳۳.    
۱۸. مکارم شیرازی، ناصر، ترجمه قرآن، ص۲۵۳.    
۱۹. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ج۱۱، ص۳۶۳.    
۲۰. طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمه محمدباقر موسوی، ج۱۱، ص۴۹۷.    
۲۱. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۶، ص۴۳.    
۲۲. طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ترجمه محمد بیستونی، ج۱۳، ص۷۴.    
۲۳. صدوق، محمد بن علی، التوحید، ص۲۱۰.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله «قیوم»، ج۶، ص۵۰.    






جعبه ابزار