قید حکم (مقاله‌دوم)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قید حکم به معنای
قید محدود کننده دامنه شمول حکم اطلاق می‌شود.
قید حکم، مقابل
قید موضوع بوده و به قیدی گفته می‌شود که دامنه شمول حکم را محدود می‌کند.
«الماء المتغیر
متنجس» یا «الماء اذا تغیر
تنجس».
همان طور که از مثال به دست می‌آید، قید به دو صورت در حکم لحاظ می‌گردد:
۱. قید مقوم
حکم است؛ یعنی به گونه‌ای است که قوام حکم به آن بوده و با نبودن آن، حکم از بین می‌رود، مانند: «الماء المتغیر
متنجس» که حکم بر روی آب مقید به «تغیر» رفته است؛
۲. قید مقوم حکم نیست؛ یعنی فقط در عارض شدن حکم بر موضوع در نظر گرفته شده و در برداشتن آن دخالت ندارد؛ به عبارت دیگر، قید، شرط عارض شدن حکم بر موضوع است، مانند: «الماء اذا تغیر
تنجس»، که علت پیدا شدن حکم
تنجس، دگرگونی (تغیر) آن است، اما با رفع این تغیر، حکم
نجاست از بین نمی‌رود.
فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، ص۶۶۱، برگرفته از مقاله «قید حکم».
